7 Ekim 2011 Cuma

İstanbul Vapur İskeleleri

İstanbul’da deniz ulaşımını sağlamak amacıyla iskeleler XIX. yüzyılın ortalarından itibaren yapılmaya başlamıştır. Bundan önceki dönemlerde şehirdeki deniz taşımacılığı kayıklarla yapılıyordu. Nitekim XVII. yüzyılda Boğaziçi, Haliç ve Marmara kıyılarında yirmiye yakın kayık iskelesi olduğu kaynaklarda belirtilmektedir. Çoğunlukta bu iskeleler denize doğru uzatılmış, ahşap köprüler biçiminde idi. Bunların yanı sıra sarayların yalıların da kendilerine özel iskeleleri bulunuyordu.

İstanbul’da, 1851’de kurulan Şirketi Hayriye ile başlayan deniz ulaşımıyla birlikte iskeleler de yapılmaya başlanmıştır. Başlangıçta ahşap olarak yapılan bu iskeleler daha sonra kâgir ve taştan yapılmıştır. Bunların büyük çoğunluğu Neo-Klasik üslupta yapılmış olup, dikdörtgen planlıdırlar.

İskeleler içerisinde bekleme salonu, memur ve çımacı odaları, helâlar ve satış gişeleri bulunmaktadır. Genellikle tek katlı olan bu iskelelerde yolcuların gemiye biniş ve çıkış yerleri ayrılmıştır. İskele binalarının önünde ahşap kazıklar üzerine oturtulmuş yolcuların biniş ve çıkışları bir platform halinde idi. İskelelerin yapılması ile birlikte bazı bölgelerde bunların arkasına iskele meydanları da yapılmıştır.

İstanbul iskeleleri Boğaz’ın Rumeli yakası, Anadolu yakası, Haliç, Adalar ve Kadıköy yöresinde yoğunlaşmıştır. Ancak bu iskelelerden Rumeli yakasında Tophane İskelesi, Salıpazarı İskelesi, Emirgân İskelesi, Boyacıköy İskelesi, Yenimahalle İskelesi; Anadolu yakasında Vaniköy İskelesi; Haliç’te Yemiş İskelesi, Cibali İskelesi, Kâğıthane İskelesi, Halıcıoğlu İskelesi; Kadıköy-Üsküdar yörelerinde Salacak İskelesi, Kalamış İskelesi, Fenerbahçe İskelesi, Caddebostan İskelesi, Suadiye İskelesi yıkılmış ve günümüze gelememiştir. Bunların yanı sıra Kuruçeşme İskelesi, Rumelihisarı İskelesi, Tarabya İskelesi; Haliç’te Ayvansaray İskelesi, Defterdar İskelesi, Eyüp İskelesi, Hasköy İskelesi; Kadıköy-Üsküdar yöresinde Moda İskelesi, Eski Kartal İskelesi, Pendik İskelesi hizmet dışı kalmıştır.

Günümüzde İstanbul Büyükşehir Belediyesi hizmet dışı kalan veya harap durumdaki iskeleleri onarmış, bazılarını da yenilemiştir. Bunların başında Anadoluhisarı İskelesi, Ayvansaray İskelesi, Fener İskelesi, Sütlüce İskelesi, Kanlıca İskelesi, Kandilli İskelesi, Çubuklu İskelesi, Bostancı İskelesi, Hasköy İskelesi ve Bakırköy İskelesi gelmektedir. Yapılan bu onarımlar sırasında XIX. yüzyıl özelliklerini taşıyan bazı iskelelerin özelliklerinden uzaklaştıkları da görülmektedir.

 İstanbul Vapur İskeleleri ANA SAYFA

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder