BALLICA KÖYÜ

Tokat ili Pazar ilçesinin 6 km. güneydoğusunda, Ballıca Köyü yakınında bulunan bu mağaranın ikisi giriş katının üzerinde, beşi de giriş katı ile onun altında olmak üzere yedi katlı bir mağara görünümündedir. Mağaranın bütün katlarında su birikintileri ve doğal havuzlar bulunmaktadır. Tabanda su akımı olmadığından ötürü zemin çamurla kaplıdır.
Bu mağara Ankara Mağara Araştırma Derneği speleologları tarafından 1987 yılında ilk defa incelenmiş, 1990 yılında ikinci inceleme yapılarak mağaranın haritası çıkarılmıştır. Bunun ardından Tokat Valiliğinin isteği üzerine Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nden Prof. Dr. Baki Canik ve ekibi tarafından 13–15 1992 tarihinde yeni bir araştırma yapılmıştır. Bunu Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Jeolojik Etütler Dairesi’ne bağlı Mağara Araştırmaları Bölümü’nden Dr. Jeomorfolog Lütfi Nazik başkanlığındaki Bekir Aksoy, Emrullah Özel ve Hamdi Mengi’den oluşan ekip tarafından 1994 yılında yeni bir araştırma izlemiştir.
Ballıca Mağarası kristalleşmiş kireçtaşlarından meydana gelmiştir. Sınırlı kireçtaşı oluşumu göz önüne alındığında, mağaranın hacmi inanılmaz derecede büyüktür. Buradaki kireçtaşlarının yatağı yoktur; özürlü ve kırılmıştır ayrıca çatlaklar kalsiyum karbonatla doldurulmuştur.
Mağaranın girişi doğu-batı yönünde aşağıya doğru devam etmektedir. Girişten 40–50 m. sonra geniş bir salona ulaşılmaktadır. Bu salonda tarihi çağlardan itibaren bir yerleşim olduğunu gösteren kalıntılarla karşılaşılmıştır. Ayrıca burada sarkıt, dikit, sütun ve gölcükler bulunmaktadır. Bu girişten sonra salon kuzey ve kuzeybatıya doğru iki farklı kata açılmaktadır. Bunlardan birinci kat olarak tanımlanan bölüm girişe 150 m. uzaklıktadır. Bunun 10 m. altında da ikinci katta büyük bir salon bulunmaktadır. Burada da sarkıt, dikit ve sütunlara rastlanmaktadır.
Mağaranın girişinden dördüncü katın sonuna kadar da 350 m. uzunluğunda bir mesafe vardır. Beşinci katta bir de göl bulunmaktadır.
Tokat ilinde bu mağaralar dışında; Reşadiye ilçesinde de mağaralar bulunmaktadır. Bu mağaraların başında; Çamlıkaya Köyü’nde Kokurdan Mağarası, Baydarlı’da Güngerit ve Tilkidibi Mağarası, Demircili Köy’de Kızıl Mağara, Cimetekke-Kavaklıdere arasında; Deliklikaya Mağarası, Yolüstü Köyü’nde İnkaya Mağarası, Nebişeyh-Kapaklı Köyü arasında Kayadibi Mağarası, Büşürüm Köyü’nde Abudeliği Mağarası gelmektedir