Çay Üzerindeki Eflatunpınar Anıtı, Beyşehir Konya
Konya'nın Beyşehir ilçesinde bulunan Eflatunpınar Anıtı’nı ilk kez
W.J.Hamilton 1849 yılında görmüş, ardından F.Sarre, J.Garstang ve Prof
Dr. Muhibbe Darga tarafından yayınlanmıştır.Bu anıtın tarihlendirilmesini Hitititologlar MÖ.XIII.yüzyıl olarak belirtmektedir.
Beyşehir Gölü’nün doğu kıyısında bulunan bu anıt, Eflatunpınar Çayı kaynağı kenarında dikdörtgen taşlar üzerine kabartmalar halinde yapılmıştır.
Hitit sanatında kaya yüzeylerine işlenen ilk örneklerden birisidir.
Anıtın yapılmasında on altı adet dikdörtgen taş bloklarından kuzeyde bir ön cephe oluşturulmuştur.
Her taşın üzerine de ayrı bir figür işlenmiştir.
Bu figürlerin ayrı ayrı anlamları vardır.
Figürler en üstte büyük bir kanatlı güneş kursu altında toplanmıştır.
Anıtın ortasında bir tanrı ve tanrıça figürü bulunmaktadır.
Her ikisinin arasında ve yanlarında ikişer tane demon (şeytan) altında boğa ve aslan başlı bir grifon bulunmaktadır.
Ellerini yukarıya kaldırmış tanrı ve tanrıçalar ile güneş kursunu taşıyan figürler görülmektedir.
Cephenin her iki dış kenarında ve üstünde daha büyük iki demon bulunmaktadır.
Onlar da büyük cephenin genişliğini kaplayan, tek bir taş blok üzerine işlenmiş büyük kanatlı güneş kursunu taşımaktadır.
Böylece meydana gelen bütün figürleri içerisine alan Aedicula içerisinde baş figürler korunmaktadır. Oturan tanrıçanın güneş kursuna benzeyen başlığı, bunun bir güneş tanrıçası olduğuna işaret etmektedir. Büyük bir ihtimalle erkek tanrı da Güneş Tanrıçası’nın eşi Fırtına Tanrısı’dır.
Konya Müze Müdürlüğü 1996 yılında bu anıt çevresinde kazı çalışmaları yapmış, bu çalışmalar sonunda anıtın 3.34x3.00 m. ölçüsünde dikdörtgen planlı bir havuzun bir bölümünü oluşturduğunu ortaya koymuştur.
Müzenin 1998 yılında yapmış olduğu çalışmalarda da anıtın alt kısmında beş adet daha kabartması olduğu tespit edilmiştir.
Pınar hafif dalgalı bir yerde kalkerden, yassı bir tepenin eteğindeki yaklaşık yüz metrekarelik bölümden kaynar.
Abide, Ereğli'deki meşhur İvriz Kabartması'nı da andırır.
Ne var ki geçen zaman içinde, çevrede o medeniyetten pek iz kalmamıştır.
Kuzeyde yüzünü pınara doğru çevirmiş muhteşem bir abide vardır.
7 metre eninde ve 4 metre yüksekliğindeki abide, 14 muazzam taştan yapılmıştır.
Hitit dönemine ait olup, oldukça önemlidir ' Anıt biçimine bakılarak IV. Tudhaliya dönemine tarihlenmektedir.
M.Ö. 13. yüzyılın son çeyreğine rast gelen bu dönemde anıtın bulunduğu bölgede IV. Tudhaliya'nın kuzeni Kuruntu hüküm sürdürmüştür.
"Eflatunpınar, bütün Anadolu'ya yayılmış bulunan eski Anadolu stilindeki, yani 'Hitit sanatı taklidi' tarzdaki anıtlardan biridir.
Kuzeye dönük yapılan eserin batı tarafında, yerden bir kaynak suyu fışkırıyor ve önün kesilen su küçük gölü meydana getiriyor.
Gölün üzerinde 14 lahit boyundan oluşan bir cephe yükseliyor (7.02x3.30 metre).
Eflatunpınar'da işlenen temada, bereket sembolü sayılan toprak, su ve güneşin ön plana çıktığı görülür. Anıt, kült yeri o özelliği taşımaktadır.
Bir süre burada yaşadığına inanılan ünlü Eflatun'dan dolayı bu adı aldığı sanılmaktadır.
Aslında Eflatun ile anıt arasında bir ilgi olması pek mümkün değildir.
Adı verilirken renginden esinlenmiş olması ihtimali daha güçlüdür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder