Adı ve Tarihi: 470 kişinin yaşamakta olduğu Ağmusa köyünün adının ve yerleşik halkın nereden ve nasıl geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte köyün daha önceki adının Alp Oğuz olduğu söylenmektedir. 1455-1600 yılları arası yer isimlerine bakıldığında Ağmusa köyünün Alpugumd Akmusa olarak kayıtlara geçtiği görülmektedir. Ağmusa adı ile ilgili olarak bölge halkının genelinin bildiği ve dilden dile söyleneni, Artova bölgesine gelerek yerleşen akraba yada kardeş olduğuna inanılan üç tane Musa adındaki insanın varlığıdır. Rivayete göre, Musa adındaki bu kişilerden biri kağnı ve at arabası yapımı ile uğraşmakta olduğundan yerleştiği köyün adı Arabacı Musa adını almış olup burası 1987 yılında ilçe yapılarak adı Yeşilyurt olarak değiştirilmiştir. Musa’lardan ikincisi ise hayvancılıkla uğraşmakta olup özellikle tereyağı üretimi ile iştigal ettiğinden yerleştiği yere Yağcı Musa adı verilmiştir ve halen adı Yağcımusa köyü olarak kullanılmaktadır. Adı Musa olan üçüncü kişiye ise Ağa Musa denilmekte olup şu anki Ağmusa köyünün bulunduğu yere yerleştiği için buraya Ağa Musa denilmiş, daha sonra söyleniş kolaylığı nedeniyle değişime uğrayarak Ağmusa olarak yerleşmiştir.
Köyün belli başlı sülaleleri; Hocagil (Hoca Oğulları), Tonbullar, Boyrazlar, Öztürkler, Düzgünler, Arıcılar ve Gözütoklar’dır.
Coğrafi Durumu: Ağmusa köyü Artova ilçe merkezine 12, Tokat il merkezine ise 51 kilometre uzaklıkta bulunup ilçenin batı istikametindeki vadi içerisinde oluşan geniş bir düzlükte kurulmuştur. Etrafında irili ufaklı tepeler mevcuttur. Doğusunda Keçe beli, batısında Sırıklı tepesi, kuzeyinde Devecidağı uzantısının Taşlıdere sırtı, güneyinde ise Kayakçı tepesi bulunmaktadır. Doğusu Sağlıca ve Kayaönü, batısı Ahmetdanişment ve Devecikarkın, güneyi Yeşilyurt ilçesine bağlı Kuşçu, Çıkrık ve Doğanca, kuzeyi ise Tanyeli, Aktaş ve Ulusulu köylerine ait arazilerle çevrilidir.
Ağmusa köyünün kurulu olduğu vadinin yamaçlarındaki tepelerden irili ufaklı dereler akmaktadır. Bunları şöyle sıralayabiliriz: Doğanca deresi, Otluk deresi, Kel söğüt deresi, Taşlı dere, Kayakça deresi, Ebe oğul deresi. Bu dereler Ağmusa köyünün içerisinden geçen ve Gürardıç köyü sınırlarından doğan Itak deresi ile birleşerek köyün çıkışında Boğazdere adını almaktadır.
Ağmusa dağ ve tepe varlıklarıyla da zengin bir köyümüzdür. Bunlar, Kayakça dağı, Fındıklı tepesi, Yellice tepesi, Çökelikli tepe, Otluk tepesi, Sultan güneyi tepeleri, Karaçam tepesi, Ova yolu tepesi, Soğuk çermik tepesi, Sarıtaş tepesi, Kömürlük tepesi ve Kılıçlı tepeleridir. Kayakça dağının üzerinde Kayakça yaylası bulunmaktadır.
Ağmusa köyü yüksek rakımlı bir arazide kurulu olması ve dağlık arazi yapısına sahip bulunması nedeniyle çok geniş düzlük ve ovaları bulunmamaktadır. Ancak dağların arasında tarım yapılabilen küçük düzlükler bulunmaktadır. Bu düzlüklerden en önemlisi Ağmusa köyünün de içinde bulunduğu Itak deresinin oluşturduğu “Dağ içi ova” yapısındaki Köy Altı Ovası’dır. Bir diğeri köy yerleşim alanının kuzeyinde ki Göl Yarısı Düzlüğü, diğeri de yine aynı bölgede bulunan Ak Pınar Düzlüğü’dür.
Köy Halkının Geçim Durumu: Ağmusa köy halkının geçim kaynağı tüm Artova bölgesinde olduğu gibi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Tarım alanında başta buğday olmak üzere kuru tarıma dayanan arpa, buğday, yulaf, fiğ gibi ürünlerle; şeker pancarı ve yem bitkileri üretimi de yapılmaktadır. Hayvancılık alanında özellikle besi hayvancılığı yapılmakta olup, İstanbul’da satmak üzere kurbanlık büyükbaş hayvan besiciliği yaygındır. Son yıllarda Tarım Bakanlığı’nın teşviki, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığı’nın aracılığıyla alınan iyi cins süt inekleri ile süt ve süt ürünleri üretimi giderek ağırlık kazanmaktadır.
Köyde nüfusun artmasına oranla ekilecek olan arazide artış olmaması, kardeşler arasında miras sonucu toprak paylaşımı geçimi zorlaştırmış ve bunun sonucu olarak özellikle Trakya bölgesi ve Tekirdağ iline bağlı Veli Meşe bölgesine yoğun bir şekilde göç vermiş bulunmaktadır.
Kültür Durumu: Ağmusa köyünde Türk kültürü öğelerinin hemen hemen tüm özelliklerini bulabilmek mümkündür. Türk kültürününün genel gelenek ve göreneklerinden farklı bir şey görülmemektedir. Yaşam biçimi klasik Anadolu insanının yaşam biçimi gibidir. Evler genelde iki katlı olup, alt kat hayvan barınağı ve kiler olarak
üst kat ise hane halkının yaşantısı için kullanılmaktadır. Yöreye özgü giyim ve kuşam öğeleri dikkati çekmemekte, modern bir giyim tarzına sahip bulunmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder