Giresun Mutfağı ve Özellikleri
Tarihsel süreç içerisinde birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan Giresun ili, zengin bir kültür mirasına sahip olup; bu kültürün önemli bir yanını “Mutfak Kültürü” oluşturmaktadır.
Anadolu’nun kuzey bölgesinde yer alan Giresun ilinin bir geçiş merkezi ve farklı iklim ve coğrafyaya sahip olması nedeniyle; ot, yaprak ve deniz ürünlerinden oluşan yemek türleri kıyı kesimlerde hakimken; Şebinkarahisar, Alucra ve Çamoluk gibi iç kesimlerdeki İlçelerinde ise tahıl ürünlerine dayalı hamur işleri ile hayvancılığa dayalı et yemeklerinin ağırlıkta olduğu görülmektedir. Bu farklılıklar araç-gereçte, pişirmede ve mekânlarda kendini gösterir.Yılın dört mevsimi eksik olmayan yağışlar ve bol rutubet nedeniyle Giresun tabiatı, zengin bitki örtüsü ile kaplıdır. Bu durum mutfak kültürünü de doğrudan etkilemiş olup, yörede yiyecekler genel olarak otsu bitkilerden, yapraklardan, diken uçları, sebzeler ve mantarlardan oluşmaktadır. Yaz mevsiminde bu yiyecekler günlük toplanıp taze tüketilirken, kışlık olarak da fırınlanır, kurutulur, tuzlanır, kaynatılır ve turşu yapılarak hazırlanmaktadır.
Yörede özellikle fırınlamada; fırın fasulye ve fırın darısı (mısır) yer alırken, turşu olarak da fasulye ve yeşil domates turşusu yapılmaktadır. Yörenin tuzlama kültürü de çok fazla olup bunlar; kiraz tuzlusu, taflan tuzlusu, fasulye tuzlusu, yeşil domates ve mantar tuzlusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Her türlü meyveden yapılan reçel ve pekmezler özellikle Şebinkarahisar yöresine ait dut pekmezi; doğal gün ışığında kurutulan gün darısı (mısır) ve bu darılardan elde edilen gün darısı (mısır) unu ve mısır yarması yöre insanının vazgeçemeyeceği yiyecekler arasında yer almaktadır. Fındık ve ceviz de yörenin çerezini oluşturmaktadır.
İl’de ayrıca doğal bitkiler kurutularak içecek olarak da kullanılır. Bu bitkiler; kekik, ıhlamur, nane, çay, taflan yaprağı, kuşburnu ve yayla papatyalarıdır. Bunların dışında İl’de bol miktarda çay yetiştirilir. Lezzetli ayranların yanı sıra pekmez, reçel ve marmelâtlar sulandırılarak soğuk içecek olarak kullanılırlar.
Giresun ilinin sahil şehri olmasından dolayı deniz ürünlerinin de yöresel yemeklerde önemli bir yeri vardır. Hamsi, mezgit, istavrit, palamut, kefal, izmarit, tirsi, barbun, sargan, kötek ve midye en yaygın türlerdir ve derelerde doğal olarak yetişen alabalık çok değerlidir. Son yıllarda büyük gelişme gösteren kültür balıkçılığında Havuz Alası ve Somon balıkları yetiştirilmektedir.
Yörenin kış hazırlıkları içinde özellikle hamsi ve palamut tuzlama da görülmektedir.
Yaylalarda ve köylerde yapılan hayvancılığa bağlı olarak beyaz peynir (tecen), deri peyniri (tulum), küp peyniri ve çökelek yapılır. Küp peyniri ve çökelekler güveçlere konularak yaz ayında toprağa gömülerek kışa saklanırlar.
Giresun Ekonomisi ve Kültüründe ağırlıklı yeri olan fındıktan, çok çeşitli tatlı ve pastalar yapılmaktadır. Ayrıca ekmek fırınlarında çıkarılan Giresun’a özgü pekmezli simit (susamsız) dikkati çekmektedir.
Şebinkarahisar İlçesinde yapılan cevizli, fındıklı, çedeneli ve sade pestiller oldukça lezzetlidirler.
Yöre insanının yemek yapımındaki becerileri yüzlerce çeşit yemeği geliştirip sofralara sunması kendi kültürlerini oluştururken, Anadolu mutfak kültürüne de büyük katkı sağlamıştır.
Sonuç olarak “Giresun Mutfak Kültürü” kendine özgü nitelikleriyle incelemeye değerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder