AMORIUM

Amorium antik kenti bugün Afyon ilinin Emirdağ ilçesine bağlı Hisarköy’de bulunmaktadır. Amorium, kenti içine alan höyükle birlikte (M.Ö.3 bin) Erken Bronz Çagı’ndan itibaren Hititlerin ve Friglerin iskan ettiği alanlar arasında bulunmuştur. Anadolu’nun erken tarihinde kentin ne önemde olduğu bilinmemektedir.Kentten bahsedilen ilk antik kaynak Roma imparatoru Augustus zamanında yaşamış olan Strabon’un eseridir.

Bu şehir, Geç Hellenistik dönemden (M.Ö. 2-1.yy)Roma imparatoru Carracalla’ya kadar olan 300 yıldan fazla bir süre kendi adına para bastırmıştır. Roma döneminde (M.S. 3-1.yy) küçük bir kent olan Amorium Geç Antik Dönemde hızla önem kazanmıştır. Bizans döneminde şehrin iyice önemi artmış ve imparatoluğun başlıca şehirlerinden biri haline gelmiştir. Kentteki pek çok yapılaşma faliyeti de bu dönemde görülmüştür.
Bizans imparatoru olan Zenon döneminde (M.S. 474-491) surlar da dahil olmak üzere kentteki önemli yapılar oluşturulmuştur. M.S. 7.yy’da kent, başkent Constatinople’den güneye Suriye’ye doğru giden üzerinde yer alması ile idari, askeri ve dini açıdan önemli bir yere gelir. M.S. 7-9.yy arasında kent devamlı Arap akınlarına hedef olur ve büyük zarar görür. Ancak kent daha sonra Bizanslılar tarafından hızla iskan edilir. Şimdiki Hisarköy ise 1892’de kurulmuştur.

M.S.10-11.yy’da kentte biraz canlanma görülmüşse de asla eski önemine kavuşamaz. 1071 Malazgirt Savaşından sonra Bizanslıları yenen Selçuklular kente yerleşmişlerdir. Kent daha sonra Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Ancak her iki dönemde de kent bir varlık gösterememiştir.

Antik kentteki eski yerleşim Aşağı ve Yukarı kent olmak üzere iki kısımdadır. Bugünkü köyün kuzey tarafındaki höyüğün oluşturduğu kısımda, kentin çekirdeği Yukarı Kent yer alır. Höyüğün çevresinde izleri görünen bir surla Yukarı Kent tamamen çevrilidir. Duvarlar, kare planlı, çıkıntılı çok sayıda kule ile desteklenmiştir ve pek çok da kapısı bulunmaktadır. Höyüğün kuzeydoğu ve güneybatı uçlarında Yukarı Kent surları Aşağı Kent ile birleştirilmiştir. Bugünkü köy ve Bizans yerleşimi Yukarı Kentin kuzeyinde bulunurken, Roma döneminde kuzeye doğru geniş bir arazide antik yerleşim olduğu saptanmıştır. Amorium’daki Roma dönemi buluntuları şimdilik yalnızca yüzey buluntularından, mimari yapı elemanları ve yazıtlardan oluşmaktadır. Amorium’da özellikle ‘Frig Tipi’ olarak bilinen Roma dönemi mezar taşları bulunmaktadır. Ayrıca burada mezar taşlarının çok sayıda olmasına bakılarak kentin nekropolünün de oldukça büyük ve geniş olduğu düşünülmektedir.

Amorium’da kazı çalışmaları 1988 yılında Profesör R.M. Harrison tarafından başlatılmış, 1993’ten itibaren de Dr. Christopher Lightfoot tarafından devam ettirilmiştir. Şu anda kazı çalışmaları; Aşağı Kent Surları, Büyük Yapı Kompleksi, Aşağı Kent Kilisesi ve Yukarı Kentte devam etmektedir.