Abidin Paşa

(1843- 1908 )

Osmanlı Devlet Adamı ve Şair. 1843 tarihinde Preveze’de dünyaya geldi. Arnavutluk ileri gelenlerinden Prevezeli Ahmed Dino Bey’in oğludur. Eğitimini tamamladıktan sonra silahşor olarak saraya girdi. Preveze’de mutasarrıf muavinliği ve merkez kaymakamlığı yaptı. Sofya mutasarrıflığı ve Bosna komiserliği görevlerinde bulundu. Bosna’dayken Devlet-i Aliyyenin borçlanması, borsa işlemleri ve maliye hakkında yazdığı kitabını Maarif Nezaretinin izniyle bastırdı.

1877’de Osmanlı-Rus Harbi sonunda Epir sınırı için Yanya’da toplanan olağanüstü komisyon başkanlığında, 1878’de de Diyarbekir, Elazığ ve Sivas illeri ıslahat işleri birinci komiserliği görevlerinde bulundu. 1879’da Sivas ve Selanik illeri valiliklerine ve aynı yıl vezirlik rütbesiyle Hariciye nazırlığına getirildi. Ayrıca Babıali’de çok önemli komisyonlarda bulunduğu gibi, emir üzerine mebusların halk tarafından birinci ve ikinci dereceden seçimine dair yapılacak tüzüğün taslağını hazırladı. Üç ay bu görevde kaldıktan sonra, Mecidî nişanıyla Adana valiliğine tayin edildi.

Dört yılı aşkın kaldığı Adana Valiliği sırasında Abidin Paşa, Mesnevi-i Şerif’i tercüme ve şerh etti. Adana valiliği sırasında halkın da yardımıyla, tümüyle taştan, askeri idadi binasını (Şimdiki Kız Lisesi) yaptırdı. Tarımda makineleşmeyi sağladı. Ovadaki bataklıkları kuruttu Dar sokakları genişletti ve saathaneyi de yaptırdı. Adana’ya ilk çalar saat Abidin Paşa’nın çabasıyla girmiş oldu.

Saat kulesinde, her saat başı, vakit belirleyen güçlü ses, kentin bir çok yerinden duyulurdu. Resmi dairelerdeki görevliler, işe başlama ve ayrılma saatlerini buna göre ayarlarlardı. Hele namaz vakitleri kolaylıkla belirlenirdi.

Dönemin şairlerinden Fani Efendi kuleyi, o zamanlar şu dörtlükle anlatır:

Bir muazzam eserdir ki, misli yok, naziri yok,
Zahiren saat çalar, manen hükümet seslenir,
Ol Cenabı Abidine eyler dua;
Çünkü andan ruz- şeb vakt-i ibaret seslenir.

1885 yılında Sivas valiliğine, bir yıl sonra da Ankara valiliğine getirildi. Sekiz yıl kadar bu Ankara Valiliği yapan Abidin Paşa, 1894 yılında Cezayir-i Bahrisefid (Akdeniz adaları) valiliklerine atandı. 1906 yılında Yemen işlerini ıslahla ilgili komisyonda görevlendirilmiş, 1908 yılında İstanbul’da vefat etmiş ve Fatih Cami bahçesine defnedilmiştir.

Abidin Paşanın başlıca eserleri:

1) Alem-i İslam'ı Müdafaa: Bir Hıristiyan papazın Kur’an-ı kerim hakkındaki görüşlerine cevaptır.
2) Meali-i İslamiyye: İslam dininin değeri ve üstünlükleri hakkındadır.
3) Seadet-i Dünya: Ahlakla ilgilidir.
4) Kaside-i Bürde Tercümesi'dir.