Yağcımusa

Artova ilçe merkezine 6, Tokat il merkezine 45 kilometre uzaklıkta bulunan Yağcımusa köyünün adının hayvancılıkla uğraşıp hayvan ürünlerinden en çok yağ üretim ve satışı ile iştigal eden Musa adında bir kişinin buraya yerleşmesi sonucu bu ismi aldığını Ağmusa köyümüzü anlatırken yazmıştık. Bazı rivayetlere göre de eski tarihlerde burada Musa adında birisinin yaşadığı ve kendisinin silah yayı yaptığı için Yaycı Musa olarak anıldığı, zamanla Yaycı Musa’nın Yağcı Musa’ya dönüştüğü şeklindedir.

Yağcımusa köyü Akdağ’ın eteğinde dere içerisine kurulmuştur. İki mahalleden oluşan köy, 1960’lı yılların başlarında meydana gelen sel baskınları sonucu dere yatağına yakın evler zarar gördüğü için devlet tarafından Bayırtarla mevkiine taşıttırılınca üçüncü mahalle oluşmuştur ve üç mahallede üç cami bulunmaktadır. Etrafı Yukarıgüçlü, Aşağıgüçlü, Taşpınar, Yenice ve Pazar ilçesine bağlı Ovacık köyü topraklarıyla çevrilidir. Köyün kuzeyinde bölgenin en yüksek dağı olan Akdağ, doğu ve batısında küçük tepecikler, güneyinde ise geniş düzlükler yol almaktadır. Artova-Zile karayolu ile Sivas-Samsun demiryoluna 3 kilometre uzaklıkta olan Yağcımusa köyünün içerisinden Artova’yı Pazar ilçesine bağlayan tali yol geçmektedir.
Artova’nın diğer köylerinde olduğu gibi Yağcımusa köyünde de büyük şehirlere göçe bağlı olarak nüfustaki azalış gözlenmekte olup 1970 yılında 482 olan köy nüfusu 2008 yılı nüfus sayımına göre 60 hanede 335 kişi olarak görülmektedir. 1800’lü yıllarda Kafkaslardan gelen Çerkezlerin de bu köye yerleşmesiyle köyde iki kültür birlikte görülmektedir.

Bu köyümüz Çerkez Mahallesi, Orta Mahalle ve Bayırtarla olmak üzere üç mahalleden oluşmakta ve her mahallede birer cami bulunmaktadır. Bu köyümüzde yaşayan sülaleler ve kullandıkları soyadlar ise:

Beyler Sülalesi Yılmaz soyadını, Seyitgil sülalesi Şenyaşa soyadını, Gambutgil sülalesi Atsever soyadını, Askerler sülalesi Solmaz soyadını, Kuşkarlar sülalesi Bal soyadını, Üsükkahyagil sülalesi Yassıtaş soyadını, Adıgüzeller sülalesi Adıgüzel soyadını, Kadirler sülalesi Kılıç soyadını, Çakıroğulları sülalesi Çakır soyadını ve Akyüzler sülalesi Akyüz soyadını kullanmaktadırlar.

Yağcımusa köyü bodur meşe ağaçları ve yabani armutların bol miktarda bulunduğu geniş bir ormanlık alana sahiptir. Köy halkı tarafından bahçe ve tarla kenarlarına dikilen söğüt, kavak ve meyve ağaçları da bulunmakta

Köy halkının geçim kaynağı tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Yerli cins büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ağırlıktadır. Birkaç aile küçükbaş hayvancılıkla uğraşırken bazı aileler kurbanlık büyükbaş hayvan besiciliği yapmaktadırlar. Kış mevsiminin uzun sürmesi, sonbaharla birlikte havaların hemen soğuması sebebiyle sebze üretimi sadece ailelerin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri kadar yapılmaktadır. Daha çok buğday, arpa, fiğ, nohut, şeker pancarı, yonca ve mısır yetiştirilmektedir. Yeteri kadar su kaynağı olmadığından genellikle susuz tarım yapılmaktadır. Bununla birlikte bazı aileler kendi imkanlarıyla kurdukları su motorları aracılığıyla tarlalarını sulamaya çalışmaktadırlar.

Yukarıda deyindiğimiz gibi köyde yerli halkın yanında Çerkez (Kafkas kökenli) vatandaşlarımızda bulunmakta olup, kendi gelenek ve göreneklerine bağlı kalmanın yanında yerli halk ile de çok iyi ilişkiler geliştirmişlerdir. Köy halkı arasında tam bir kaynaşma sağlanmış bulunmaktadır. Fakat elli yaş üzeri Çerkezler kendi dillerini çok rahat konuşabilirken gençlerin çoğu konuşulanları anlamakta ama konuşmakta zorlanmaktadırlar. Özellikle düğünlerinde ve oyunlarında Kafkas kültürü kendini belirgin olarak göstermektedir.