Türkiye deprem haritası incelendiğinde topraklarımızın % 92'sinin değişik deprem tehlikesi ile karşı karşıya olduğu, nüfusumuzun da % 95'inin bu bölgelerde yaşadığı belirlenmiştir. Türkiye'de depremlerin çoğu Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu fayları ve Ege'nin çökmüş bölgelerinde meydana gelir. Erbaa'nın depremle içice olmasının sebebi işte bu Kuzey Anadolu fayının Kelkit vadisinden geçmesinden kaynaklanmaktadır. Depreme sebep olan bu kırık hattında kırığın iki tarafındaki arazi parçalan, birbirine göre ters yönde hareket etmektedirler Kelkit vadisinin kuzeyindeki arazi doğuya doğru hareket ederken, güneyindeki kısımlar batıya doğru hareket etmektedir. Bu yönüyle Erbaa, birinci derecede deprem kuşağı üzerinde bulunmaktadır. Kuzey Anadolu fayının tarihi devirlerden beri, içinde biriktirdiği gizli enerjinin zaman zaman serbest hale gelmesiyle sayısız depremler meydana gelmektedir. Bunlardan bir kısmı afet halinde olup, binlerce insanun ölümüne ve yaralanmasına, yerleşim yerleri ile tarihi ve tabi eserlerin tahribine veya yok olmasına sebep olmuştur. Erbaa'nın depremle tanışması şüphesiz asırlar öncesine dayanır. Bölgeyle ilgili çıkarılan istatistiki bilgiler bunu açıkça göstermektedir. Tokat ve havalisinin son 2000 yılda geçirdiği en az 30 deprem vardır. Buna göre Erbaa'nın 1939 yılına kadar ikibin yıllık süre içerisinde en az beş defa daha (1045,1268,1458,1482,1498 yıllarında) ağır ve yıkıcı depremler geçirdiği anlaşılmaktadır (130). Erbaa'nın son yıllarda geçirdiği en önemli depremler şunlardır:
: Erbaa'nın son 60 yılda yaşadığı ilk büyük deprem. Kara kışın bütün şiddetiyle çöreklendiği bir ayda, alabildiğine soğuk ve esen bir rüzgarla meydana gelen deprem. ErbaalılaH tatlı uykusunda yakalamıştır. Tarih 26/27 Aralık 1939 yılı Salı gecesi. Her şey bir anda olmuş, insanlar ölüm çığlıkları arasında neye uğradığını şaşırmıştır. Erbaa; merkez kasaba 319, Doğanyurt (Hayati) nahiyesi 3, Kozlu nahiyesi 6, Karayaka nahiyesi 49 olmak üzere toplam 377 ölü vermiştir (131). Aynı deprem Erbaa'yla birlikte Niksar, Reşadiye, Suşehri, Koyulhisar, Erzincan ve Erzurum'u da perişan etmiş, bu hat üzerinde 2600'dan fazla ölüm hadisesi olmuştur. Olay "Erzincan Ağıtı" adıyla halk tarafından destanlaşmıştır. Bu destanın Er baa'yla ilgili bölümü şöyledir: Niksar'da kalmadı dikili bir taş, Erbaa'yı sormayın döker kanlı yas, Tokat ta geçirdi zorlu bir savaş şikayetim kimden, kime ne deyim?
2-1942 Depremi: Erbaa'yı haritadan silen ikinci büyük deprem. 1942 yılında yine soğuk bir kış ayı. Herkes günlük rutin işleriyle uğraşırken Erbaa tarihindeki en büyük depremiyle karşı karşıya gelmiş, ortalığı bir anda tüyleri diken diken eden canhıraş çığlıklar kaplamıştır. Merkez üssü Erbaa, Niksar hattı olduğundan 1939'daki depremden daha fazla can ve mal kaybına sebep olmuş, Erbaa adeta haritadan silinmiştir. şehirde büyük hamam ile bir kaç ahşap yapı ancak ayakta kalabilmeyi başarmıştır. nahiyesi 27, merkez kasaba 308 ölü olmak üzere toplam 534 kurban vermiştir. 2295 ev yıkılmış, ayrıyeten 4 otel, 4 fırın 127 dükkan, 8 kahvehane, 13 depo ve bir mezbahane ile Belediye binası yerle bir olmuştur. 1942 depreminde 16 yangın hadisesi olmuş, tutuşan evlerin hemen hemen tamamı yanarak yok olmuştur. Aşağı Mahalle'de Osman Aksu'nun evi, evde misafir bulunan Tekel Müdürü Asaf Güngör, eşi Naşide, ambar memuru Saffet Bey ve ev sahibi olmak üzere yanmıştır.
3-1943 Depremi: şu ana kadar Erbaa'nın yaşadığı yıkıcı depremlerin sonuncusu 1943 yılının Kasım ayında meydana gelenidir. şiddetinin azlığı nedeniyle bu depremde hasar çok az olmuştur. Kasaba merkezi 4, Merkez nahiyesi 6, Karayaka nahiyesi 2 olmak üzere yoplam 12 ölüm hadisesi olmuştur (135). Arka arkaya üç yıkıcı depremle karşılaşan yörede, mütehassız heyetler tarafından jeolojik ve tektonik araştırmalar başlatılmış, neticede bölgenin deprem fay hattı üzerinde olmasından zeminin iskana müsait olmadığı kanaatine varılarak ilçe merkezinin yerinin değiştirilmesi rapor edilmiştir. Zamanın Bakanlar Kurulu kararı ile olay tescil edilmiş, Erbaa'nın; eski yerinin güneyinde ve ımbat deresinin batısında "ARDIÇLIK" mevkiine taşınması hükme bağlanmıştır. 15 Nisan 1944 tarihinde Hükümet Konağı'nın törenle temelinin atılmasıyla Erbaa, modern şehircilik anlayışıyla plan ve projelendirilen yeni yerine resmen taşınmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder