Sümerler Döneminde Erbaa

Ünlü tarihçi Wolley'in ve ıngiliz tarih filozofu Arnold Tony' nin belirttiklerine göre; Mezopotamya'da yaşamış bulunan.Sümerler, orta Asya'dan veya Kafkasya'dan gelerek önceleri Karadeniz bölgesinde, Tokat ve Kelkit havzasında yerleşmişler, daha sonraları ya kendileri veya yakınları Mezepotamya'ya göç etmişlerdir.
Çevrede rastlanan kalıntılara, tarihi kayıtlardan yapılan araştırmalara göre; Erbaa'nın kapsadığı Kelkit Havzası ve yöresinin önceleri Sümerler ya da Eti Türklerinin elinde bulunduğu, sonradan Pontoslar'a, Romalılar'a, Emevi ve Abbasi Halifelerine ve sonra da Osmanlılar'a geçmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Önceleri bugünkü Erbaa ve Taşova yörelerinin adlan "EREK" ve "TAşABAT" ti. Erek (Erbaa ve yöresi) ve Taşabat (Taşova) bölgeleri PONTOSLAR'ın daha sonra verdikleri "TONOROVA" adı altında Pontos Hükümetine bağlı bulunuyordu. Pontos Hükümdarı PONT Polinyonyak'ın "KELKıT VADıSıNE" hükmetmeye başladığı tarihi ise, "TıBER" devrine rasladı-ğı kayıtlardan anlaşılmaktadır.
EREK ve TAşABAT bölgelerine verilen "TONOROVA" adının daha sonra hükümdar Mihridatopor tarafından "OPOTOR-YA" (şimdiki Andıran Köy'ü) olarak adlandırıldığı ve Hükümet. Merkezinin de buranın, yani "OPOTORYA" nın 16. kilometre Güneyindeki "KAFRıYA" şehri olduğu görülmektedir. "NEOSAZARA" (Niksar) ile PONTÖKSEN" (Taşova) arasındaki Amasyalı ünlü Coğrafyacı ıstirabon'un kaydettiği "FONOROVA" Pontos'un en güzel bir parçası olarak nitelendirilmiştir. "LıKÜS" (KELKıT) ve "ıRıS" (Yeşilırmak) sularının geçtiği bu geniş ve bitek vadinin vaktiyle Zeytinyağı, şarap, üzüm ve hububatlariyle şöhret bulduğu kaydedilmektedir