Mahmut Nedim Paşa Yalısı, Üsküdar, İstanbul
İstanbul ili Üsküdar ilçesi, Vaniköy’de, Vaniköy Caddesi üzerinde bulunan bu yalıyı Viyana Sefiri Mahmut Nedim Paşa XIX. yüzyılın ikinci yarısında yaptırmıştır. Burada bulunan Mahmut Nedim Paşa’nın büyükbabası Selim Sabit Efendi’ye ait yalı yıkılmış, çevresindeki yalıların da arsaları satın alınmıştır.Yalı eklektik üslupta, harem ve selamlık olmak üzere iki bölümden meydana gelmiştir. Yalının cadde yönünde de Ağalar Odası bulunmaktadır. Selamlığın bahçesinde ise yalının müştemilatından olan ve yakın tarihlerde restore edilen, özelliğini yitirmiş bir yapı daha bulunmaktadır. Yalının su gereksinimi rasathane sırtlarından toprağın altından ve üstünden geçirilen boruların oluşturduğu bir su tesisatı ile sağlanmıştır.
Geleneksel Osmanlı ev ve yalı mimarisi tiplerinden bir örnek olup, iç sofalı plan düzeninde yapılmıştır. Klasik üslupta bağdadi sıvalı ahşap karkas sistemi burada uygulanmıştır. Yalının 13 odası ile iki sofası bulunmaktadır. İki katlı haremin bir bölümünü oluşturan ve harem ile içeriden bağlantısı bulunan üç katlı, üzeri piramidal külahlı bir kule bulunmaktadır. Bu kulenin her katına bir oda yerleştirilmiştir. Harem bölümünün odalarının tavanları geniş ve uzun tahtalardan oluşturulmuş, geometrik desenlerle bezenmiştir.
Deniz kıyısında rıhtımı olan yapının her iki katı birbirinden sade bir silme ile ayrılmıştır. Cephe düzeninde altlı üstlü dikdörtgen söveli altışar pencere bulunmaktadır. Yapının hamam ve mutfak mekânları haremin semin kat sofası ile bağlantılıdır. Buradaki hamam iki bölümlüdür ve dökme mozaik zeminlidir. Mutfak bölümü ise onarımlar sonucu özelliğini yitirmiştir.
Yalının selamlık bölümü 1960’lı yıllarda yanmış Y. Mimar Sedat Hakkı Eldem tarafından eski yerinden biraz daha geriye çekilerek yeniden yapılmıştır. Bu bölümün denize bakan cephesi ve çatısı dışında tüm aksamı ve planı değiştirilmiştir.
Eski kaynaklardan yalının içeriye kadar uzanan geniş bir kayıkhanesinin olduğu ve buraya iki saltanat kayığının sığdığı öğrenilmektedir. Bahçesinde bir de selsebili vardır. Bahçenin harem bölümüne bitişik küçük bir yapı daha bulunmaktadır. Günümüzde değişikliğe uğramış bu yapının Mahmut Nedim Paşa’nın oğlu Prof. Nebil Bilhan’ın Kütüphanesi olduğu söylenmektedir. Harem bölümü uzun yıllar Kızılay Hemşire Yurdu olarak kullanılmıştır.
Günümüzde yalının harem ve selamlık bölümlerinin mal sahipleri farklı kişilerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder