Samosata (Samsat)

Adıyaman’ın 36 km. Güney-doğusunda antik Samosata kenti İlk Çağda, Kommegene Krallığının başkentidir. M.S.72’de Roma İmparatorluğuna bağlanmış, 639’da Arapların eline geçerek Sümeysat adını almıştır.
IX.yüzyılın ortalarında Araplarla Bizanslılar arasında birkaç kez el değiştiren kent 958’de İmparator Ioannes Çimişkes tarafından Bizans topraklarına katılmıştır. 1516’da da Osmanlı egemenliğine girmiştir.

Aratürk Barajı’nın yapımı sırasında sular altında kalmıştır. Samsat yöresinde yapılan kazılarda çeşitli höyüklere rastlanmıştır.Geç kalkolitik Çağdan Orta Çağa kadar yerleşimlerin üst üste yapıldığı höyük en önemlilerinden birisidir. Bunlardan Mithridates Sarayı olarak adlandırılan bir yapı ortaya çıkarılmıştır. Bu yapının büyük bir salonu, odaları ve mozaik döşemeleri ile duvarları kırmızı ve sarı renkli fresklerle kaplı idi.

Samsat yöresinde, Eskitaş Köyü’nün 1 km. Güney-batısında Roma dönemine ait yapı kalıntıları, yazıtlar, kaya mezarları ve çok sayıda çömleklerle karşılaşılmıştır. Bu da eski bir yerleşimi işaret etmektedir.

Samsat Kazı Çalışmaları












Samsat baraj çalışmaları sırasında ( 01.03.1988) sular altında kalmıştır. Buradaki kazılar, Ortadoğu Teknik Üniversitesi adına, Kültür ve Turizm Bakanlığı desteğiyle Ankara Üniversitesi Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Nimet Özgüç tarafından Samsat Kalesinde 1979-1987 yıllarında yapılmıştır.

Prof. Nimet Özgüç başkanlığındaki kazılarda Kommagene Kralının sarayı tamamen ortaya çıkarılmıştır. Kazı çalışmalarında 35 m. Yüksekliğindeki kalede 9. metreye kadar inilmiştir. Küçük buluntu olarak altın takılar, cam ve porselen kaplar ele geçmiş; höyüğün güney batısında Helenistik devre ait IV. yapı katında bir beze sarılı olarak altın süs eşyası, bilezikler, gerdanlık ve küpler bulunmuştur. Çürümüş bez madolenler üzerinde iz bırakmışlardır. Ayrıca gümüş sikkelerle, altın, gümüş, ziynet eşyası ve kıymetli taşlardan yapılmış boncuklar da ele geçirilmiştir.Bunların arasında ikisi çift,ikisi tek olan kaplamalı takılardan olan 6 adet küpe ve gümüş üzerine altın kaplamalı 2 çift bilezik bulunmaktadır.

Amerikalı arkeolog Richard ELLIES te kale dışında ve ilçenin çeşitli yerlerindeki kazılarda aynı doğrultuda küçük buluntuları ortaya çıkarmıştır. Bununla beraber Samsat’ta gün ışığına çıkmamış bir çok kalıntı ve buluntunun sular altında kaldığı da bir gerçektir.