Hekimbaşı Yalısı, Üsküdar, İstanbul
İstanbul ili Üsküdar ilçesinde, Anadoluhisarı ile Kanlıca arasında bulunan bu yalı, XIX. yüzyılın ikinci yarısında harem ve selamlık olarak yapılmıştır. Günümüze yalnızca harem kısmı gelebilmiştir. Selamlık kısmı Hekimbaşı’nın ölümünden sonra hissedarları tarafından satılmış ve yerine modern bir yalı yapılmıştır. Yalının hareminde Salih Efendi’nin torunu Mehlika Gürpınar yaşamaktadır.Hekimbaşı Salih Efendi Sultan II. Mahmut (1808–1839) zamanında açılan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’nin ilk mezunlarındandır. Sultan Abdülmecit’in (1839–1861) Hekimbaşılığı’na getirilmiştir. Hekimbaşı Salih Efendi Milletlerarası Karantina ve Sıhhiye Nizamnamesi’nin hazırlanması için toplanan komisyona başkanlık yapmıştır. Salih Efendi otlardan ve çiçeklerden yaptığı ilaçlarla da tanınmıştır. Sultan Abdülmecit’in kız kardeşinin çocuklarına ders vermiş bu arada saraydaki cariyelerden biri ile padişahın onayı ile evlenmiştir.
Hekimbaşı Yalısı, Üsküdar, İstanbul
Hekimbaşı Salih Efendi iki oda, bir sofa olarak bu yalıyı satın almıştır. Yalının ilk sahibinin kim olduğu bilinmemektedir. Bundan sonra yalıyı genişletmiş, kuzey kısmı selamlık, güney kısmı da harem konumuna getirilmiştir. Salih Efendi’nin ölümünden sonra iki blok halindeki harem bölümü üçüncü eşi Payidar Hanım’a ve kızları Sakibe Hanım’a geçmiştir. Daha sonra bu bölüm Mehlika Hanım’ın mülkiyetine, kuzeydeki selamlık kısmı büyük kısmı Mehlika Hanım’ın teyzesi Übeyde Hanım’a geçmiştir. Übeyde Hanım kuzeydeki selamlık bölümünü XX. yüzyılın başlarında yıktırarak bahçe haline getirmiştir.Hekimbaşı Yalısının günümüze gelen aşı boyalı harem kısmı yan yana üç ayrı bölümden meydana gelmiştir. Bu yapılardan biri üç, diğerleri de iki ve tek katlıdır. Üç katlı yapının orta katı ahşap direklerin taşıdığı balkonla denize açılmıştır. Üzeri ahşap çatılı olan bu yalının birbiri ile uyumlu olmayacak biçimde dikdörtgen pencereleri bulunmaktadır. Üç katlı yapının alt katında ince uzun ortada üç penceresi vardır. Bunun yanındaki iki kapıdan rıhtıma çıkılmaktadır. Birinci kat balkon şeklinde geriye çekilmiştir. Üst katta da yine dört pencere dışarıya açılmıştır. Yanındaki daha alçak olan bölümün alt ve üst katında üçer pencere, tek katlı olanda da üç, geriye çekilmiş bölümünde de iki penceresi bulunmaktadır.
Üç katlı yapının plan düzeninde ortada bir sofa ve çevresinde de küçük yüklükler bulunmaktadır. Yalının üst katı tamamen sofaya açılan yatak odalarına ayrılmıştır. 1980’li yıllarda denize doğru kayma gösteren yalının önüne boydan boya bir rıhtım yaptırmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder