Oman’da Yabancı Sermayeli Şirket Kurmaya Yönelik Bilgiler:
Yabancı Yatırımların ülkeye girişi ve yabancı tüzel kişilerin Oman’da kurulu bir şirketi yönetmeleri için gerekli yasal düzenlemeler, 102/94 sayılı “Yabancı Sermaye Yatırım Kanunu” (FCIL) (Sultani Decree) ile belirlenmiştir. Bu yasal düzenlemeye göre, hissedarları Oman vatandaşı ve yabancı ülke vatandaşı olan bir şirket, karma (mixed) ticari şirket olarak adlandırılmaktadır. FCIL Kanunu’na göre, Oman vatandaşı olmayan gerçek yada tüzel kişilerin Oman’da ticari, sanayi ya da herhangi bir iş faaliyetinde bulunmaları için öncelikle Oman Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’ndan yabancı sermaye yatırım lisansı almaları gerekmektedir. Karma şirketlerin kurulmaşı için gereken minimum sermaye miktarı 150,000 Oman Riyali (yaklaşık 400,000 Amerikan Doları) civarındadır. Söz konusu Kanun geregince, yabancı hissedarlı şirket kurulabilmesi için yabancı sermaye miktarına bağlı olmak üzere üç aşamalı onay süreci bulunmaktadır. Yabancı hisse payının şirket toplam sermayesinin % 49’undan az olduğu durumları kapsayan ilk aşama, Ticaret ve Sanayi Bakanlıgı’ndan alınan onaydır. Yabancı hissedarların payı toplam sermayenin % 65-70’i oranında ise ikinci asama olarak Yabancı Sermaye Yatırım Komitesi’nin onayı gerekmektedir. Son aşama ise yabancı hisse paylarının toplam sermayenin %70’inden fazla olduğu durumları içermekte olup, bu durumda Bakanlar Konseyi’nin onayının alınması zorunludur. FCIL, bir şirkette %100 yabancı sermaye bulunmasına izin vermektedir. Ancak, yabancı hissedar Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinden olmadığı sürece bu orandaki bir katılımın onay alması oldukça zordur. Vergilendirme: Yabancı hisse payı toplam şirket sermayesinin %70’ini geçmediği sürece, Oman’da bulunan şirketler aynı oranda vergiye tabidir. Buna göre, yabancı hisse payı %70 veya bu oranın altında olan şirketler için elde edilen kar oranının ilk 30,000 Oman Riyali vergiden muaf olup, geri kalan miktar için uygulanan vergi oranı %12’dir.
Yabancı hisse payı %70’in üzerinde olan şirketler veya şubeler için uygulanan vergi oranı elde edilen kar oranına göre karın %30’una kadar çıkmaktadır.
6-3 Körfez İşbirliği Konseyi
Körfez bölgesinde istikrar ve ekonomik işbirliği sağlamak amacıyla 1982 yılında kurulan Körfez İşbirliği Konseyi (KİK-Cooperation Council for the Arab States of the Gulf),BAE, Bahreyn, Katar, Kuveyt, Oman ve Suudi Arabistan olmak üzere 6 ülkeden oluşmaktadır. Bu altı ülke arasında 2003’dan bu yana gümrük birliği uygulaması başlatılmıştır. Körfez ülkeleri 2010 yılı itibariyle daha gelişmiş bir ekonomik entegrasyona gitmeyi, tek pazar uygulamasına ve ortak para birimine geçmeyi hedeflemektedir.
Gümrük Birliği kapsamında bu altı ülke, istisnalar dışındaki mallar için, diğer ülkelere % 5 gümrük vergisi uygulamaktadır. İstisnalar; gümrük vergisinden muaf ürünler, ikili anlaşmalar uyarınca gümrük vergisine tabi ya da muaf olan ürünler ve % 100 gümrük vergisine tabi olan, tütün, domuz eti ve alkollü içecekler gibi ürünlerdir. Ayrıca her ülkenin ilk etapta Gümrük Birliği uygulaması dışında tutulacak olan ve toplam 417 ürünü kapsayan hassas listesi bulunmaktadır. Bütün ürünlerde Gümrük Birliği uygulamasına 2005 yılında geçilmiştir.
2.7 milyon km2 alana, 36 milyon nüfusa, 500 milyar dolara yakın milli gelire sahip olan KİK ülkeleri enerji kaynakları açısından son derece zengindir. Bölge ülkeleri sahip oldukları enerji kaynakları paralelinde 12 bin dolar ile 25 bin dolar arasında kişi başına milli gelire sahiptirler. 2004 yılı itibariyle ithalatlarının toplamı 113 milyar dolar civarındadır. Türkiye’nin bu ülkelere ihracatı ise aynı yıl itibariyle 2.3 milyar dolardır. Bu miktar, Körfez ülkelerinin toplam ithalatının % 2’sine denk gelmektedir. Türkiye’nin bu büyük pazardan % 2 gibi küçük bir pay alması elbette son derece yetersizdir. Sürekli büyüyen ekonomileri ve zengin pazarları nedeniyle, Körfez ülkeleri ile daha sıkı ticaret ve yatırım ilişkilerinin kurulması Türkiye için son derece yararlı olacaktır. Bunun için de adı geçen ülkeler hakkında işadamlarının daha fazla bilgi sahibi olmaları gerekmektedir.
6-4 ABD ile Serbest Ticaret Anlaşması:
ABD ile Oman Sultanlığı arasında 19 Haziran 2006 tarihinde bir Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmıştır. Ancak, alınan bilgilere göre Oman tarafının özellikle patent ve telif haklarına ilişkin bazı düzenlemeleri sonuçlandırmadığı gerekçesiyle Anlaşma henüz yürürlüğe girmemiştir. Söz kounusu Anlaşma hakkında daha geniş bilgiiçin:http://ustr.gov/assets/Document_Library/Fact_Sheets/2005/asset_upload_file189_8115.pdf adresi ziyaret edilebilir.
BÖLÜM II
DIŞ TİCARET:
1-Dış Ticarete İlişkin Düzenlemeler:
1-1 Gümrük Vergileri:
Oman KİK üyesi olduğu için Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaktadır. Tüm KİK üyesi ülkelerde bazı istisnalar hariç %5 genel bir gümrük vergisi uygulanmaktadır. Oman’da KDV uygulaması bulunmamamaktadır.
1-2 Gümrük vergileri ile korunan mallar: Omanda yetişen bazı ürünlerde nisbeten daha yüksek bir koruma uygulanmaktadır. Bunlar: misket limon (lime) %100, hurmalar %20 ve taze muz %25’tir.
1-3 Özel gümrük vergisi uygulanan mallar: Domuz etinde, alkollü içeceklerde, tütün ve tütün ürünlerinde %100 gümrük vergisi uygulanmaktadır.
1-4 Gümrük vergisinden muaf mallar:
-Canlı hayvanlar (yenebilir olanları)
-Soğutulmuş veya dondurulmuş etler (domuz eti hariç)
-Her türlü süt ürünleri (tatlandırılmış olanlar hariç)
-Tereyağı, tohumlar
-Fideler ve kesme bitkiler
-Taze sebzeler ve meyveler (muz, hurma, limon hariç)
-Pirinç, buğday, arpa, susam
-Pişirme yağları ve hertürlü yağ (domuz yağı hariç)
-şeker
-Petrol rafine ürünleri
-Tarım ilaçları
-Hertürlü kitap ve basılı ürünler mühendislik çimleri
-Tarım makinaları ve teçhizatı
-Hayvan yemleri
-Altın külçeler
-Gübre
-Devlet ithalatına konu olan mallar
-KİK ülkelerinde üretilen mallar da gümrük vergisinden muaftır. Ancak, üretim ispat dökümanlarının gösterilmesi gerekmektedir.
1-5 İthali Yasak Olan mallar: Silah ve mühimmat, patlayıcılar, uyuşturucu maddeler ve bunların hammaddeleri, pornografik yayınlar, alkollü içecekler (özel izinle yapılabilmektedir) boş faturalar, radyo alıcı verici ve telgrafçılık malzemeleri, soğuk çelik bıçaklar sahta paralar vs. Maddelerin ithalatı yasaktır. İthali yasak maddeler ve ithalata ilişkin düzenlemeler hakkında daha geniş bilgi için http://www.rop.gov.om/english/dg_customs_conditions.asp adresi ziyaret edilebilir.
1-6 Zorunlu İthalat dokümanları:
Genel Kargo için:
-Gerçek değerinde hazırlanmış yasal fatura
-Menşe şehadetnamesi
-Paketleme listesi
-Konşimento ve/veya havayolu faturası
Kereste, Kontraplak, pirinç, tarım ürünleri ve meyveler için:
-Genel kargo için gereken dokümanlara ilave olarak Bitki Sağlığı Sertifikası istenmektedir.
İşlenmiş Gıda Ürünleri (çay, kahve, bisküviler, çikolatala vb.) için:
-Genel kargo için gereken dokümanlara ilave olarak Sağlık Sertifikası istenmektedir.
Et ve Dondurulmuş Ürünler:
-Genel kargo için gereken dokümanlara ilave olarak Et ürünleri için . Helal Sertifikası istenmektedir.
1-7 İthalatçılardan İstenen Dokümanlar:
-Gümrük kod numarası
-İthalatçılar gümrük kodunu almak için Gümrüklere kayıt olmak zorundadırlar.
-Başvuru formunun bir örneği ile ithalat lisanslarını da göstermeleri gerekmektedir.
-Ticaret ve Sanayi Bakanlığınca verilen Ticaret Kayıt Sicilinin bir kopyası
-Ticaret ve Sanayi Bakanlığınca verilen İthal Lisansının bir kopyası
-Gümrük Departmanı tarafından ilave olarak, Gümrük İthalat Giriş Faturası istenmektedir.
Önemli Bazı Hususlar:
-Canlı veya kesilmiş hayvanlar, tavuk ve kuşlar, süt, süt ürünleri ve yumutalar, bütün taze ve dondurulmuş gıda ürünleri ile gübre, tohumlar vb. ürünlerin çekilmeden önce veteriner karantinasından geçmesi gerekmektedir.
-Teneke kutu içerisinde gelen bütün ürünler sağlık karantinasından geçmek zorundadır.
-Kitaplar, gazeteler, dergiler vb. ürünler için Enformasyon Bakanlığı’ının izni gerekmektedir.
-Her türlü sinema filmi, ticari amaçlı görsel kaset, cd ve diskler için ithalattan önce Milli Kültür ve Miras Bakanlığından onay alınması gerekmektedir.
İlaç ve Tıbbi malzemeler için Sağlık Bakanlığı onayı alınmaktadır.
Ticari Faturada Olması Gereken Bilgiler:
-Malların tam olarak tanımlanması
-Doğru değer bildirimi
-Paket sayısı
-Yükleme bildirimi
-Menşe ülkesi
-Üretici adı ve adres bilgileri
Menşe Şehadetnamesinde Olması Gereken Bilgiler:
-Malların tam olarak tanımlanması
-Paket sayısı
-Menşe ülkesi
-Üretici adı ve adres bilgileri
Paketleme Listesi:
-Malların tam olarak tanımlanması
-Paket sayısı, net ve brüt ağırlıkları
-Kargounun boyutu
Bitki Sağlığı Sertifikası: İhracatçı ülkenin Tarım Bakanlığı tarafından bitki ve bitkisel ürünlerin uygun olup olmadığını, karantina zehirlerini ve ilaç kalıntılarını içermediğini gösterir belgedir.
Sağlık Sertifikası: İhraçatçı ülkenin ilgili sağlık yetkililerince işlenmiş gıda ürünlerinin sağlıklı olduğunu gösteren belgedir.
Dioksin Sertifikası: İhraçatçı ülkenin Gıda Tetkik Enstitüsü yahut benzeri organlarınca hazırlanan bir belgedir.
Radyasyon Aktivite Sertifkası: İlgili ihracatçı ülkenin sağlık departmanı radyasyon önleme birimlerinden alınması gereken bir belgedir.
Helal Sertifiakası: Et ve et ürünleri eğer Türkiye, Mısır gibi müslüman bir ülkeden ithal ediliyorsa Helal Sertifikası yerine sağlık sertifikası yeterli olmaktadır. Ancak gayrı müslim bir ülkeden tihal ediliyorsa o ülkede veya komşu ülkelerinde bulunan yetkili ve tanınmış Helal Sertifası veren bir kuruluş veya merkezden söz konusu sertifikanın alınması gerekmektedir.
Gümrük Giriş Faturası:
Bu belge Gümrük idareleri tarafından doğrulanan ve ayrıca kargonun çekilmesi için gereken bir belge olup aşağıdaki bilgileri içermelidir.
-Konişmento veya hava yolu faturası numarası
-Taşıyıcının ismi
-Varış tarihi
-Yükleme limanı
-Tahliye limanı-
-Malların tanımı
-Kalite ve paketleme bilgileri
-G.T.İ.P
-Marka ve sayıları
-Ağırlık ve ölçüleri
-Ülke menşei
-Yabancı para değelerleri
-Döviz kuru
-Oman riyali karşılığı CIF değeri
2- OMAN’IN DIŞ TİCARET TABLOSU
Oman hızla büyüyen bir ekonomi olduğu için buna paralel olarak ithalatı ve ihracatı da artmaktadır. Aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere Oman’ın 2007 yılında ihracatı bir önceki yıla göre %14,5 oranında, ithalatı ise %46,6 oranında artmıştır.
1000 $
| A | İHRACAT | 2007 | 2006 | %cha |
| 1- | Petrol&Doğal gaz | 18,605.928 | 17,338.374 | 7.3 |
| | Ham petrol | 14,326.74 | 14,262.24 | 0.5 |
| | Rafine petrol | 1,202.28 | 122.292 | 883.1 |
| | Likit gaz | 3,075.876 | 2,953.068 | 4.2 |
| 2- | Petrol Dışı İhracat | 3,330.006 | 2,096.25 | 58.9 |
| | Canlu hayvanlar | 224.202 | 192.21 | 16.6 |
| | Madenler | 1,161 | 557.28 | 108.3 |
| | Kimyasal Ürünler | 455.886 | 357.846 | 27.4 |
| | Taş ürünleri, harç, çimento | 107.844 | 90.816 | 18.8 |
| | Baz metaller | 311.406 | 319.146 | -2.4 |
| | Elektrikli makinalar | 463.368 | 230.91 | 100.7 |
| | Diğerleri | 606.042 | 348.042 | 74.1 |
| 3- | Re-Exportlar | 2,588.514 | 1,978.086 | 30.9 |
| | Elektrikli makinalar | 260.58 | 185.502 | 40.5 |
| | Diğer taşıma&ulaşım araçları | 2,021.946 | 1,525.296 | 32.6 |
| | Diğerleri | 306.246 | 267.288 | 14.6 |
| | Toplam İhracat: | 24,524.706 | 21,412.71 | 14.5 |
| | | | | |
| B | İTHALAT | | | |
| | Canlı hayvanlar | 521.418 | 396.288 | 31.6 |
| | Madenler | 799.284 | 616.62 | 29.6 |
| | Kimyasal ürünler | 728.334 | 528.9 | 37.7 |
| | Plastik&kauçuk ürünleri | 547.476 | 386.742 | 41.6 |
| | Baz metaller | 2,549.298 | 1,524.264 | 67.2 |
| | Elektrikli makinalar | 4,107.102 | 2,543.622 | 61.5 |
| | Taşıtlar | 4,076.916 | 2,830.776 | 44.0 |
| | Diğerleri | 2,522.724 | 1,983.246 | 27.2 |
| | Toplam İthalat: | 15,852.036 | 10,810.458 | 46.6 |
Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere, Oman’ın en çok ihraç ettiği ürünler sırasıyla ham petrol, doğal gaz, madenler ve kimyasal ürünlerdir. Ithalatındaki başlıca kalemler ise sırasıyla elektrikli makinalar, taşıtlar, baz metaller ve kimyasal ürünlerdir. Ayrıca tabloda diğerleri içinde yer verilen 1 milyar dolara yakın gıda ithalatı bulunmaktadır.
2-1 Omanın en çok ithalat yaptığı on ülke: Birleşik Arap Emirlikleri (B.A.E.), Japonya, Hindistan, A.B.D., Almanya, Güney Kore, Sudi Arabistan, İngiltere, ÇHC ve Tayland’dır.
2-2 Oman’ın en çok ihracat yaptığı on ülke: Güney Kore, B.A.E., Japonya, Hindistan, İspanya, Sudi Arabistan, Tayvan, Katar, Yemen ve Hollanda’dır.
Oman Japonya ve G.Kore’ye temel olarak petrol satmakta ve bu ülkelerden özellikle de Japonya’dan ağırlıklı olarak taşıt ve bazı elektrikli ve elektronik eşyalar almaktadır. Toyota ülkeden en çok tutalan ve satılan binek otomobili markası olup sokakta görülen 2 taşıttan birinin Toyota olduğunu söylemek abartılı olmaz.
BÖLÜM III
1. TÜRKİYE İLE İKİLİ TİCARET VE EKONOMİK İLİŞKİLER
1-1. Yasal Altyapı
| Anlaşmanın Adı | RG | İmza Tarihi |
| Ticaret ve Ekonomik, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması | 15.04.1996/22612 | 24 Aralık 1995 |
| TOBB ile Oman Ticaret ve Sanayi Odası Arasında İkili İşbirliği Protokolü | | Aralık 1997 |
| KEK I. Dönem Protokolü | 13.05.1999/23694 | 30 Nisan 1998 |
| KEK II. Dönem Protokolü | 15.02.2000/23965 | 21 Eylül 1999 |
| Sivil Havacılık Anlaşması Değişiklik Protokolü | | 21 Eylül 1999 |
| Tarım Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı | | 21 Eylül 1999 |
| Kültür,Eğitim,Enformasyon, Gençlik ve Spor Alanlarında İşbirliğine yönelik Mutabakat Zaptı | | 21 Eylül 1999 |
| KEK III. Dönem Protokolü | 08.08.2001/24487 | 28 Mayıs 2001 |
| KEK IV. Dönem Protokolü | 18.03.2004/25406 | 13 Ocak 2004 |
| Ticaret ve Ekonomik, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması (Revize) | | 13 Ocak 2004 |
| Uluslararası Kara Yolu Taşımacılığı Anlaşması | | 13 Ocak 2004 |
| Anlaşmanın Adı | RG | İmza Tarihi |
| Çevre Koruma Alanında İşbirliği Anlaşması | | 13 Ocak 2004 |
| İGEME ile Oman Yatırımların Teşviki ve İhracatı Geliştirme Merkezi (OCIPED) Arasında Mutabakat Zaptı | . | 13 Ocak 2004 |
| Türk Standartları Enstitüsü (TSE) ve Oman Sultanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Spesifikasyonlar ve Ölçümler Genel Müdürlüğü (DGSM) Arasında Spesifikasyonlar ve Ölçümler Alanında Teknik İşbirligi Programı | | 13 Ocak 2004 |
| Türkiye-Oman Ortak Komite V. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı | | 13 Eylül 2005 |
| T.C.Tarım Bakanlığı ile Oman Sultanlığı Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı Arasında Mutabakat Zaptı | | 13 Eylül 2005 |
| T.C. Sağlık Bakanlığı ile Oman Sultanlığı Sağlık Bakanlığı Arasında Sağlık Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı | | 24 Aralık 2005 |
| Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması | | 31 Mayıs 2006 |
| KEK VI. Dönem Protokolü | | 5-7 şubat 2007 |
| Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlasması | | 4 Şubat 2007 |
2. İkili Ticaret
| Yıllar | İhracat | İthalat | Hacim | Denge |
| 1998 | 21.630 | 65 | 21.695 | 21.565 |
| 1999 | 29.036 | 127 | 29.163 | 28.909 |
| 2000 | 24.508 | 20 | 24.528 | 24.448 |
| 2001 | 30.682 | 224 | 30.906 | 30.458 |
| 2002 | 31.373 | 72 | 31.445 | 31.301 |
| 2003 | 22.484 | 1.293 | 23.777 | 21.191 |
| 2004 | 29.094 | 1.386 | 30.480 | 27.708 |
| 2005 | 39.682 | 3.871 | 43.553 | 35.811 |
| 71.000 | 2.113 | 73.113 | 68.887 | |
| 2007 | 92.000 | 24.330 | 116.330 | 67.670 |
| 2007 (Ocak-Mart) | 15.877 | 15.532 | 31.409 | 345 |
| 2008 (Ocak-Mart) | 43.473 | 2.624 | 46.097 | 40.849 |
2-1 İhracat
| MADDE KODU | MADDE ADI | 2006 | 2007 | %DEĞ. | %PAY |
| 72 | Demir ve çelik | 17,760,528 | 27,445,894 | 54.5 | 29.9 |
| 85 | Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçalari | 16,236,129 | 20,150,597 | 24.1 | 21.9 |
| 94 | Mobilyalar,aydinlatma,reklam lambalari,prefabrik yapilar | 933,669 | 7,784,715 | 733.8 | 8.5 |
| 84 | Nükleer reaktörler,kazan;makina ve cihazlar,aletler,parçalari | 5,361,611 | 7,132,301 | 33.0 | 7.8 |
| 73 | Demir veya çelikten eşya | 1,648,582 | 4,652,621 | 182.2 | 5.1 |
| 20 | Sebze,meyva,bitki parçalari,sert kabuklu yemiş konserveleri | 4,238,860 | 4,486,853 | 5.9 | 4.9 |
| 87 | Motorlu kara taşitlari,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer | 3,165,407 | 3,128,276 | -1.2 | 3.4 |
| 57 | Halilar ve diğer dokumaya elverişli maddeden yer kaplamalari | 1,748,034 | 2,660,578 | 52.2 | 2.9 |
| 44 | Ağaç ve ağaçtan mamul eşya;odun kömürü | 3,315,872 | 1,775,071 | -46.5 | 1.9 |
| 64 | Ayakkabilar,getrler,tozluklar vb eşya ve aksami | 1,343,200 | 1,174,480 | -12.6 | 1.3 |
| 68 | Taş,alçi,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya | 1,480,404 | 1,143,436 | -22.8 | 1.2 |
| 39 | Plastik ve plastikten mamul eşya | 1,282,196 | 1,079,574 | -15.8 | 1.2 |
| 40 | Kauçuk ve kauçuktan eşya | 1,233,584 | 980,323 | -20.5 | 1.1 |
| 34 | Sabunlar,yüzey aktif organik maddeler,yikama-yağlama madde. | 29,058 | 137,892 | 374.5 | 0.2 |
2-2 İthalat
| | | 2006 | 2007 | ||
| DÖRTLÜ | DÖRTLÜ ADI | MİKTAR (Kg) | DOLAR | MİKTAR (Kg) | DOLAR |
| 7207 | Demir/alaşimsiz çelikten yari mamuller | 34,991,580 | 14,926,565 | 40,000,000 | 20,860,000 |
| 8544 | İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik k | 2,731,015 | 11,260,597 | 3,057,754 | 14,072,978 |
| 9406 | Prefabrik yapilar | 0 | 0 | 3,486,065 | 6,461,196 |
| 7214 | Demir/çelik çubuklar (sicak haddeli, dövülmüş, burulmuş, çekilmiş) | 5,311,000 | 2,777,392 | 10,803,000 | 5,732,667 |
| 2002 | Domates (sirke/asetik asitten başka usullerle hazirlanmiş) | 4,793,180 | 4,178,799 | 4,309,970 | 4,463,827 |
| 8537 | Elektrik kontrol, dağitim tablolari, mücehhez tablolar | 3,262 | 76,179 | 134,364 | 2,953,194 |
| 7303 | Dökme demirden tüpler, borular, içi boş profiller | 0 | 0 | 502,362 | 2,081,375 |
| 8504 | Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler, endüktörler | 64 | 4,411,593 | 122 | 1,925,455 |
| 8474 | Toprak, taş, metal cevheri vb. Ayiklama, eleme vb. İçin makineler | 221,570 | 906,071 | 430,576 | 1,575,718 |
| 5703 | Tufte edilmiş halilar, tufte edilmiş (yer kaplamalari) | 366,030 | 1,106,917 | 498,775 | 1,554,522 |
| | | 159,658 | 1,106,917 | 215,273 | 1,554,522 |
| 4403 | Yuvarlak ağaçlar | 6,348 | 3,170,530 | 2,977 | 1,507,105 |
| 7308 | Demir/çelikten inşaat ve aksami | 339,542 | 878,352 | 580,991 | 1,403,935 |
| 8703 | Otomobili, steyşin vagonlar, yariş arabalari /adet | 163 | 1,810,302 | 98 | 1,114,565 |
| 5702 | Dokunmuş halilar, yer kaplamalari (kilim, sumak, karaman vb) | 179,120 | 641,117 | 325,187 | 1,106,056 |
| | | 69,484 | 641,117 | 133,759 | 1,106,056 |
| 6802 | Yontulmaya, inşaata elverişli işlenmiş taşlar (kayagan hariç) | 2,798,296 | 1,458,958 | 2,223,140 | 1,097,597 |
| 6403 | Ayakkabi; yüzü deri, tabani kauçuk, plastik, tabii, suni vb kösele | 38,049 | 828,553 | 49,698 | 1,031,171 |
| MADDE KODU | MADDE ADI | 2006 | 2007 | %Pay |
| 271019410011 | Motorin (ağirlik olarak kükürt orani %0, 05'i geçmeyen) | 0 | 12.535.261 | 51,5 |
| 390210000000 | Polipropilen (ilk şekilde) | 0 | 9.672.647 | 39,7 |
| 281410000000 | Saf amonyak | 0 | 830.181 | 3,4 |
| 290410000011 | Benzensülfonik asitler ve tuzlari | 0 | 70.837 | 0,3 |
| 340211909011 | Lineer alkil benzen sülfonik asitler; anyonlu | 0 | 65.804 | 0,3 |
| 680291900014 | Traverten; parlatilmiş, süslenmiş/işlenmiş, fakat heykeltraşlik çalişmasi yapilma | 0 | 24.768 | 0,1 |
| 200290910000 | Domates; kuru madde>%30, ambalaj>1 kg, sirkesiz, konserve edilmiş | 0 | 36.444 | 0,1 |
| 030342320000 | Sari yüzgeç.orkinos; içi temiz, tane =<10 kg, hülasa, 1604'deki ür. İmalinde kul. | 0 | 48.786 | 0,2 |
| 294110100011 | Amoksilin trihydrate | 756.004 | 287.963 | 1,2 |
| 030269610000 | Deniz mercan baliklari (taze/soğutulmuş) | 4.336 | 26.185 | 0,1 |
| 030269990000 | Diğer deniz baliklari (taze/soğutulmuş) | 4.311 | 24.814 | 0,1 |
| 294110200011 | Ampisilin trihydrate | 221.205 | 198.214 | 0,8 |
2-3 2007 Yılında 1 milyon doların üzerinde ihracat yaptığımız Ürünler
3. İKİLİ TİCARETİN DEĞERLENDİRİLMESİ
3-1 2007 Yılı Değerlendirmesi
- 2007 yılında ülkemiz ürünlerini tanıtıcı mahiyette fuar, ticaret heyeti vb. hiç bir etkinlik olmamasına rağmen, Oman’a olan ihracatımız 2006 yılındaki 71 milyon dolar seviyesinden 2007 yılında değer bazında yaklaşık %30 bir artışla 92 milyon dolar seviyesine çıkmıştır.
- Söz konusu artış trendi 2008 yılında da hızlanarak devam etmektedir. 2007 yılı ve 2008 yılı Ocak-Mart dönemlerini kıyasladığımızda ihracatımızın yaklaşık %276 artışla 15,877 bin dolardan 43,473 bin dolara yükseldiği görülmektedir.
- Oman’a çok çeşitli mallar ihraç edilmektedir. Ancak, ihracatımızda yüksek değere sahip başlıca kalemler; demir çelik ürünleri, prefabrik yapılar, elektrik kabloaları ve diğer her türlü kablolar, elektrik kondensatörleri ve tabloları, borular, madenler (başta mermer olmak üzere), her türlü inşaat malzemeleri, dökme halinde domates salçası, taşıtlar, halılar, ve ayakkabılardır.
- Oman’dan ithalatımız genel olarak bazı petro-kimya sanayi ürünleri ile balıkçılık ürünlerinden ibarettir. Ancak, 2007 yılında 12,6 milyon dolarlık motorin ithal edilmiştir. Yetkililerden edinilen bilgilere göre bu durum, elde olan fazla stoğun satılması sonucu ve bir defaya mahsus bir ticarettir. Bu sebeple, Oman’dan ithalatımız 2006 yılında 2 milyon dolar iken 2007 yılında 24,3 milyon dolara çıkmıştır. Bu ithalatın içinde motorinin payı %51,5’tir. Diğer büyük artış kaydeden kalem ise %39.7 oranındaki artışıyla polipropilen (ilk halde) olmuştur. Ayrıca 2006 yılında hiç ithalatı olmayan 2007 yılında ise 830 bin dolarlık ithalat yaptığımız saf amonyak Oman tarafında ülkemize yapılan başlıca ihracat kalemlerini oluşturmaktadır.
3-2 Genel Değerlendirme ve Öneriler
- Oman, oldukça küçük bir nüfusa sahip olmasına rağmen, kişi başına düşen yaklaşık 19 bin dolar civarındaki gelir seviyesi ve nihai tüketim mallarına dayalı ithalatı ile ihracatçı firmalarımız için Körfez bölgesinin önemli pazarlarından birini teşkil etmektedir. Bununla birlikte, ülkemizin Oman’ın toplam ithalatı içindeki payı 2007 yılı itibariyle % 0,58 gibi çok düşük bir seviyede seyretmektedir.
- Körfez Krizi sonucunda BM tarafından Irak’a uygulanmaya başlanan ambargo ve daha sonrasında Irak’ın içinde bulunduğu durum nedeniyle, Körfez ülkelerine karayoluyla yapılan ihracatta kullanılan Irak güzergahı 1990 yılından itibaren kapanmış bulunmaktadır.
- Bu nedenle, halen Oman da dahil olmak üzere Körfez Ülkelerine yapılan karayolu taşımalarında Suriye-Ürdün-S.Arabistan transit güzergahı kullanılmaktadır. Ancak, güzergahtaki ülkelerde karşılaşılan gümrük sorunları ve bürokratik engeller, Körfez Ülkelerine yönelik ihracatımızı olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durum, Oman’a yapılan ihracatımızın daha üst düzeylere çıkmasını engellemektedir.
- Dubai’ye yakın olması, Dubai’nin gerek nüfusu, gerek ticari canlılığı ve gerekse diğer sunduğu avantajlar nedeniyle diğer ülkeler gibi ülkemiz ihracatçıları için de bir hub olarak kullanılması Omana olan ihracatımızda başlıca handikaplardan biridir. Oman’ın nüfusunun azlığı nedeniyle Türk ihracatçıları Oman pazarına yeterince önem vermemekte, daha çok Dubai’ye yönelmektedirler. Dubai’den ithalat Omanlılar için de daha cazip olmaktadır. Çünkü karayoluyla bir gün içerisinde gidip alışveriş yaparak geri dönebilmektedirler. Dolayısıyla Türk ürünlerinin önemli bir bölümü de re-export yoluyla Dubai’den BAE orijiniyle gelmektedir. Nitekim Oman Ulusal Ekonomi Bakanlığı’nın verilerine göre 2007 yılında Omana olan ihracatımız 153 milyon USD olarak gerçekleşmiştir.
- Oman’la ilgili özellikle tüketim mallarına yönelik önemli bir handikap da Oman’da yaşayan ve büyük çoğunluğu Hintlilerden oluşan yabancı nüfustur. Büyük bir nüfus kitlesinin bulunması, orta yönetici grubun çoğunlukla Hindistan kökenli olması, coğrafi- tarihi yakınlık ve geleneksel ticaret ortağı olması nedeniyle bir çok tüketim maddesi Hindistan’dan ithal edilmektedir.
- Oman’a yönelik ihracatımızın geliştirilmesinde diğer Körfez ülkelerinde olduğu gibi ürün ve firma tanıtımı konusu da önem taşımaktadır. Bu çerçevede firmalarımızın yapabileceği iki önemli husus bulunmaktadır: 1. Omandaki fuarlara ve Omana yapılacak ticaret heyetlerine katılmak. 2. Oman Ticaret ve Sanayi Odası’nın http://www.chamberoman.com/test_ST_a1.asp adresine girerek ilgili olduğu alandaki firmalara ve irtibat bilgilerine ulaşmak ve sözkonusu firmalara ürünlerini ve firmalarını tanıtıcı mahiyette broşürler göndermektir.
- Oman’a doğrudan ihracat imkanlarının artırılması ve ticarete konu olan malların çeşitlendirilmesi bakımından ihracat potansiyelimiz ve ihraç ürünlerimizin Oman pazarında etkin bir şekilde tanıtılmasında yarar görülmektedir. Bu amaçla, Oman’da düzenlenmekte olan Uluslararası Muskat Fuarı ve diğer uluslararası fuarlara sağlanan katılımın yanısıra, Türk ihraç ürünlerine yönelik özel bir fuar düzenlenmesi ve ticaret heyeti ziyareti gerçekleştirilmesinde büyük yarar görülmektedir.
- Diğer taraftan, ihracat ile ilgili belgelerin Oman Konsolosluğunda onaylatılması zorunluluğu zaman ve maddi kayıplara neden olmaktadır. Ayrıca, Oman’a ihraç edilen malların üretiminde, İsrail menşeli hammadde kullanılmadığının belgelenmesi gerekmektedir. Oman Konsoloslukları tarafından yapılan bu işlem yaklaşık bir hafta sürmektedir. Söz konusu prosedürün daha çabuklaştırlması gerekmektedir.
- Oman yılda yaklaşık 1 milyar dolarlık gıda ithalatı yapmaktadır. Bunun içerisinde ülkemizin payı son derece düşüktür. Ülkemizin Oman’a yaptığı gıda ihracatı domates salçası, bir kaç bisküvi çeşidi, şeker, lokum ve bir kaç çeşit meyveden ibarettir. Oman piyasasında sebze ve süt ürünlerimiz hiç bulunmamamaktadır. Oysa, ABD ve bütün Avrupa ülkelerinin ürünleri piyasa da bulunabilmektedir. Ürünlerimizin hem lezzet ve kalite hem de fiyat açısından sözüedilen ülkelerin ürünleriyle rahatça rekabet edebileceği düşünülmektedir. Yaş meyve ve sebze için tek sorun deniz yolunun çok uzun olması ve kara yolunda yaşanan sıkıntılardır. Bu sebeple, hava kargo sisteminin kullanılması imkanlarının araştırılması gerekmektedir.
- Oman’da 11’i faal 13 Türk şirketi faaliyet göstermektedir. Üstlendikleri projeleri başarıyla bitiren yahut sürdüren şirketlerimiz ülkemiz imajına ciddi katkıda bulunmaktadırlar. Bu nedenle bir çok Omanlı firma yeni projleler için Türk ortaklar aramaktadır. Bu çerçevede, firmalarımızın Oman İhale Kurulunun www.tenderboard.gov.om adresindeki ihalelerini takip etmelerinde yarar vardır.
- Özetle, Oman Sultanlığı ile olan ticaretimiz hacim ve değer bakımından hala potansiyelin çok altında olmakla birlikte sürekli artan bir trend izlemektedir. Özellikle inşaat-elektrik malzemeleri, makina ve gıda sektörlerinde ihracatçılarımız için Oman’da ciddi bir potansiyel söz konusudur. İhracat olasılığı yüksek olan diğer sektörler ise mobilya, ayakkabı ve tekstil-hazır giyim olarak sıralanabilir.
- Omandaki ticaret ve yatırım fırsatlarının daha iyi tanıtılması bağlamında Türk-Oman iş Konseyi’inin daha aktif görev yapmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.
BÖLÜM IV
1. Bazı faydalı linkler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder