Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Amasya’daki eğitim anlatılırken çocuk mektepleri, medreseler ve Darü’l Kurralar (Kur’an Kursları)’dan bahsedilmiştir. Osmanlılar döneminde eğitim; sübyan okulları, Darü’l Kurralar (Kur’an Kursları) ve medreseler tarafından yürütülmüştür.
1967 Amasya İl Yıllığı’nda; Hüseyin Hüsamettin (Abdi Zade)’nin Amasya Tarihi adlı eseri kaynak gösterilerek 1437-1510 tarihleri arasında 8 çocuk okulu, 1404-1520 tarihleri arasında 8 Darü’l Kurra (Kur’an Kursları) ve 1225-1892 tarihleri arasında 36 medresenin olduğu istatistiki bilgi olarak verilmiştir. Aynı kaynakta, 1415-1797 yılları arasında Merzifon ilçesinde 6 medresenin, Gümüşhacıköy ilçesinde de 1413’te yaptırılan bir medresenin olduğu ifade edilmektedir.
1870 tarihli Sivas Salnamesi’nde Amasya Sancağı’ında 27 ilkokulda 718 müslüman talebenin öğrenim gördüğü, buna karşılık Ermenilere ait 1 sübyan okulu ve 195 talebenin olduğu belirtilmektedir. Aynı kaynakta yüksekokul derecesindeki medreselerde de 26 hatip, 23 imam, 44 öğretmen sayısının yanında 31 yüksekokulda 278 öğrencinin olduğu ifade edilmektedir.
Amasya’da 1920’de 3 orta mektep; 3 Rum,1 Ermeni karışık (kız-erkek) mektepleri; 34’ü erkek, 7’si kız 41 Türk ve İslam ilk mektepleri olmak üzere toplam 48 okul bulunmaktadır.
1921’de 3’ü orta mektep; 41’i (34’ü erkek,7’si kız )Türk ve İslam mektepleri olmak üzere toplam 44 okul mevcuttur. Ayrıca, yetim çocukların bir meslek sahibi olması için “Mekteb-i Sanayi” (Sanat Okulu) açılmıştır.
1922 yılına gelindiği zaman 1 sultani (lise), 1 idadi(lise), 1 Darü’l Hilafe(ortaokul) ve 61 ilk mektep (7’si kız ,54’ü erkek) olmak üzere toplam 64 okul bulunuyordu.
Cumhuriyet Sonrası
1923 senesinde 1 sultani(lise), 1 idadi(lise), 1 Darü’l Hilafe(ortaokul) ; 7’si kız, 58’i erkek 65 ilk mektep olmak üzere toplam 68 okul vardı. 65 ilk mektepte ise 125 öğretmen görev yapıyordu.
1924’de liselerde Arapça ve Farsça dersleri kaldırıldı. Sultani ismini taşıyan okullar liseye çevrildi. Bu değişikliğin yapıldığı zaman okullarda toplam 122 öğretmen, eğitim ve öğretim vermekteydiler.
Harf inkılabını takip eden senelerde de öğretmenler, eğitmen adıyla yeni göreve başlatılanlarla desteklenmiş ve sayıları yükseltilmiştir.
1925’te kız mektebi olarak açılan Kılıcaslan Mektebi, açıldıktan üç yıl sonra Kılıcaslan İlk Mektebi adını almış ve Cumhuriyet ile Harf İnkılabı’nın en gerçekçi şekilde uygulandığı bir eğitim yuvası olmuştur.
1967 yılında 2 Lise, 5 Ortaokul, 1 Ticaret Lisesi, 2 Erkek ve 2 Kız Sanat Entitüsü, 1 İmam-Hatip Okulu ile 1 Kız İlköğretmen Okulu faaliyet halindedir.
2003 yılında liselerin sayısı, 14’ü genel(9 Lise, 3 Anadolu Lisesi, 1 Fen Lisesi , 1 Anadolu Öğretmen Lisesi), 19’u meslek lisesi toplam 33 ‘e, öğrenci sayısı 14.137’ye ulaşmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder