Hacı Veyiszâde bir gün, derste, Kur'an'dan ahkâm çıkarma bahsini işliyordu.
Bir hatırasını anlattı:
-Bir arkadaşımız vardı.
Mimardı.
Çok muhkem bir hafızaya mâlikti.
Zekiydi, okuduğunu unutmazdı.
Allah selâmet versin, bir yanlışı vardı.
Olur olmaz her mevzuda Kur'ân-ı Kerim'den ahkâm çıkarmaya çalışırdı.
Hiç de inkıbazdan kurtulamazdı.
Hep sıkıntılıydı.
Buhranlar içinde bunalıyordu.
Ona bir gün:
Bir zamanlar ziyaretçilerinin sayısı artıp dikkat çekmeye başlayınca, bazı haset sahibi insanlar, Ahmet Ağa'yı Sarayönü kaymakamına şikayet ederler.
Bir gün Kaymakam, Lädik'e geldiğinde, Ahmet Ağa'yı yanına çağırtır ve tehditkâr bir şekilde, o günden itibaren odasına ziyaretçi kabul etmemesini söyler.
Ahmet Ağa da, misafirlerin kendilerinin geldiğini anlatmaya çalışırsa da, kaymakam iyice doldurulduğu için, mazeret kabul etmez.
Üstelik bir de kapısına "Ziyaret Yasak" diye bir yazı asmasını söyler.
Tahammülün yok Nur'a; dehlizdesin, indesin.
Nasipsizsin sevgiden; garazdasın, kindesin.
Her ne kadar suret-i Haktan, görünsen de sen;
Hala aleyhillâne İblisin emrindesin.
*Gönül Söyler Dil Susar, Abdullah GÜLCEMAL, 1986, s.47.
Bazı hocaefendilerin bizzat yaşayıp şahit oldukları çok ibretlik bir hadise:
Emr-i bi'l-maruf ve nehy-i ani'l-münker yapmak üzere Türkiye'nin her yerini karış karış gezen bazı hocaefendiler, tebliğ ve davet çalışmalarını sürdürürken yolları bir kasabaya düşmüş.
Orada da sohbetler vaazlar yapmışlar, çok güzel manevi bir ortam oluşmuş.
Yöre halkı hocaefendileri çok sevmiş ve onları güzelce ağırlamışlar.
Yöre halkından bir tanesi, hocaefendilerin dikkatini çekmiş.
Bu kimse ne hikmetse devamlı surette iki gözü iki çeşme ağlıyormuş.
Kendisiyle biraz muhabbet etmek imkanı bulduklarında, ona;
-Niçin devamlı ağlıyorsun? diye sormuşlar.
Merhaba Ey Sâhib-Ata
Nur olmuşsun yata yata
Ömrüyün âhiri geldi
İşlemedin hiçbir hata
Besim Hoca*, lisede öğrencisi Nedim Gürbüz'le beraber Denizli Çaybaşı Câmii'nin kubbesini süslüyor. Sıcak bir Denizli yazı.
Kalıplar çıkarılmış, iskeleler kurulmuş, iğne ucu titizliğinde bir çalışma var, Çaybaşı Camii'nde.
Tezyinat titizlik isteyen zor ve çileli bir iş.
Hele hele kubbe tezyinatı...
O daha da zor.
İki metreyi aşan boyu, hatırı sayılır kilosuyla iri yarı Besim Hoca, bu zoru kolaylamaya çalışıyor.
Çeşit çeşit, renk renk boyalar, fırçalar, kömür tozları içinde, bütün dikkati kubbede.
Ali b. Abbas el-Mecûsî (Ö/982-995)
1000 yıl evvel kanser ameliyatı yapan İranlı Müslüman alim.
Mecusi bir aileden geldiği için bu nispetle anıldı.
İbni Sinâ'nın el-Kanun Fi't-tıb adlı eserinden evvel tıp dünyasında büyük yankılar uyandıran Kamilü's-sina'a da onun gibi XIII. yüzyıla kadar Avrupa'da ve İslâm dünyasında klasik bir ders kitabı olarak okutuldu.
Bir keresinde, Ladikli Ahmet Ağa:
-Ben Hindistan'da Cin İlmi öğrenenlerin yanına gittim.
Beni gördükleri zaman:
-Ne olacak bizim halimiz?
Dünyamızı da berbat ettik, ahiretimizi de berbat ettik, diyerek ağlaştılar.
Bir gün bir dost meclisinin mahremiyeti içinde, etliekmekçi Konyalılar, Büyük Bilge Hacı Veyiszâde'ye sordular:
-Yıllarca dilsiz şeytanlık yaptık Hocam!
Nasıl kalkacağız bu günahın altından?
Baykuş bekler tünekleri,
İp zaptetmez İnekleri.
İtlerin kemik kavgası;
Tiksindirir Sinekleri.
*Gönül Söyler Dil Susar, Abdullah GÜLCEMAL, 1986, s.41.
Rasat aletleri imal etmekle ve çok hassas astronomik hesaplar ortaya koymakla meşhur; Müslüman astronomi alimlerinin büyüklerinden, Ebû Sehl Kûhî (D.?-Ö.1014)
İsmi, Veycan bin Rüstem el-Kûhî olup, künyesi Ebû Selhi'dir.
Hazar Denizi'nin güneyindeki Taberistan'ın dağ köylerinden olan Kuh'da doğdu.
Doğum tarihi bilinmemektedir.
1014 yılında vefat etti.
1911'de Trablusgarb harbi patladı.
İtalyanlar, İngiltere ve Fransa gibi Akdeniz havzasında sömürge arıyorlardı.
Trablusgarb'a göz koymuşlardı İtalyanlar.
İtalyanların niyetlerini çok iyi bilmesi gereken ittihatçı Sadrazam Hakkı Paşa, tedbir almak şöyle dursun yaptığı yanlışlarla İtalyanların hareketini kolaylaştırıyordu.
Trablusgarb'daki birlikler Yemen'e sevk edilerek burası askersiz bırakılmıştı.
Ayrıca buranın vali ve kumandanı İstanbul'a çekildiğinden başsız da kalmıştı.
Battânî, Ebu Abdullah Muhammed bin Cabir bin Sinan er-Rekki es-Sabi el-Battânî (858, Harran - 929, Samarra yakınlarındaki Kasr el-Cis kazası) Latince Albategnius, Albategni ya da Albatenius olarak bilinen, Müslüman astronom, astrolog ve matematikçidir.
Şanlıurfa'nın Harran İlçesi'nde doğmuştur.
Gencin birisi Hacı Veyiszâde'ye sorar:
Zeval Paşa'yı (!) Anadolu'ya gönderme fikrini, Şeyhulislâm Hazretleri telkin etmiş, Halife'ye! Zeynelâbidin Efendi söylemiş bunu.
Buna ne dersiniz?
Rivayetin sıhhatini bilmiyorum ama, her halükârda bir yanlış var ortada.
Bu yanlış gaflet mii, hikmet mi?
Ne dersiniz?
Savunması küfür, hamlesi kâfir.
Zerresi münâfık, damlası kâfir.
Noktası, virgülü, dörtdörtlük fâsık
Kelimesi müşrik, cümlesi kâfir.
*Gönül Söyler Dil Susar, Abdullah GÜLCEMAL, 1986, s.37.
Lâdikli Ahmed Ağa'nın ziyaretçilerinden birisi:
-Beyitlerinizden teybime alsam olur mu? diye izin istemiş.
Ahmed Ağa:
-Bugün söyleyeceğim beyitleri almanıza müsaade yok! der.
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu üyesi Mustafa Ateş* anlatıyor:
Hoca Efendi, zor günlerimizde filan bizleri teselli ederken:
-İstikbâlinizi görür gibiyim.
Sakın ha Hoca kerâmet yapıyor filån demeyin!
Ferâsetimle biliyorum, sahtekârlar!
Sağda solda Hoca kerâmet gösteriyor filân demeyin, ferâsetimle biliyorum! derdi.
Dedemi ziyarete gelen gençlerden bir tanesi, unuturum diyerek soracağı sualleri bir kağıda yazmıştır.
Sohbet esnasında kağıdı çıkarmak istediği zaman dedem:
Haçlı seferleri esnasında Filistin'de bulunan Haçlı hükümdarları, kendilerini Müslüman doktorlara tedavi ettirirlerdi.
Kendi doktorlarına güvenemezlerdi.
Çünkü onlar bir cellattan farksızdı.
Onların eline düşmek, ölümü göze almak demekti.
