Eminönü Müftüsü Mehmet Doğru anlatıyor:
İmam Hatib'in ilk senesinde, Tahir Büyükkörükçü Hoca da derslere giriyordu.
Fakat ikinci sene, matematik dersine bir bayan öğretmen -Remziye Hanım- tayin edilince, Tahir Hoca, Konya İmam Hatib Okulundaki muallimliği bırakmıştı:
"Kadın muallime bulunan bir mektepte ben muallimlik yapmam!" gerekçesiyle bıraktığını duymuştuk.
Ladikli Ahmet Ağa'ya; "Askerde iken Sen madalya almadın mı?" diye soranlara:
-Savaştan sonra madalya dağıttılar.
Geri hizmette bulunan bir askere madalya vermemişler.
Onun ağlamasına dayanamadım, çıkarttım, madalyamı ona verdim.
Bir sevindi ki, görecektiniz, demiş.
Prof.Dr.Mahmut Esad Coşan anlatıyor:
Kalabalık bir grup, Mehmet Zâhid Kotku (1897-1980) Hocamızı ziyarete gelmişler, eve misafir dolmuş.
Uzun, büyük bir misafir salonu vardı.
Bir mühendis kardeşimize demiş ki:
-Şunlara şeker tut bakalım!
1957 seçimlerine üç gün kalmıştı.
Halk Partisinden sıtkı sıyrılan herkes gibi Astsubay Mehmet Tekin de Demirgırat'ın siyasi yarışı yine önde götürüp kazanmasını istiyordu.
Kafası kalbi hep bu fikirle meşguldu.
O gece bir rüya gördü.
Hakk ile başbaşa ol ve zor olanı başar...
En ulvi duyguları, hoyratca boşayış ne?..
İnsan olarak doğan, insan olarak yaşar.
İnsan olarak doğup, hayvanca yaşayış ne?..
*Gönül Söyler Dil Susar, Abdullah GÜLCEMAL, 1986, s.116.
Ladikli Ahmet Ağa askerlik hatıralarını anlatırken şöyle diyor:
Cephenin birisinde arkadaşımla birlikte düşmana esir düştük.
Esir kampı dağlık bir yerdeydi.
Etrafı nöbetçilerle doluydu.
Arkadaşım bana gelerek;
-Ahmet, ikimizin de burada esir durması vatanımız için zararlıdır.
Ben nöbetçileri meşgul edeyim.
Sen kaç, kurtul, cepheye git, dedi.
Ben Hacı Veyiszâde Hoca'yı bir imtihan ettim aklım sıra.
Hoca Arabca'ya geliyor.
Ahmet Baltacı Arabca'dan hep on alır.
Ben, çalışırım çabalarım, yazarım çizerim hep altı alırım.
Bir böyle iki böyle derken bir gün gittim Baltacı'ya:
-Yanına oturacam, sen ne yazarsan ben de onu yazacam! dedim.
Tam adı 'Ebû'l Vefâ Muhammed bin Muhammed bin Yahya bin İsmail bin el-Abbas el-Büzcânî'dir.
H.328/M.10 Haziran 940) yılında Horasan'ın Büzcân kasabasında doğmuştur.
Bu yüzden 'Ebû'l Vefâ Buzcânî' diye meşhur olmuştur.
H.388/M.998 yılında ise Bağdat’ta öldü.
Bazı kaynaklarda ölüm tarihi H.387/M.997 olarak geçmektedir.
Yahya Oğuz Bey, Sanayi Bakanlığı müsteşarıydı.
"Yahya ayrılsın bu vazifeden!" demiş.
Ertesi gün Yahya Oğuz, atlamış gelmiş İstanbul'a:
-Efendim, emriniz başım üstüne ama, siz hakikaten söylediniz mi, söylemediniz mi diye tahkik için huzurunuza kadar geldim.
Böyle bir emriniz var mı?.. demiş.
-Evet, var... demiş.
Hacı Veyiszâde Hocamızın Konya İmam Hatib Okulundan öğrencisi yayıncı Ahmet Altıntepe anlatıyor:
Beşinci veya altıncı sınıftayız.
Büluğ çağındayım. İnsan baya bir zorlanır bu büluğ döneminde, malum.
İşte okula gidip geliyoruz.
Yolumuz da, biliyorsunuz bizim Konya İmam Hatib'in yolu, Kız Öğretmen Okulu'nun önünden geçer.
O zamanlar, bir çoğuna garib gelebilecek bir sâfiyet var üzerimizde.
Harama bakmayacam diye hep başımı önüme eğiyor öyle gidip geliyorum okula.
Bir gün böyle, iki gün böyle derken kızların dikkatini çekmiş bu durum herhalde ki; hepsi de zıpır gibi zaten.
Bir gün yine aynı şekilde, başım öne eğik vaziyette okula giderken...
Hep de kaldırımdan ve duvar dibinden gidiyorum, birilerine çarpmayayım diye...
Günaha keffarettir, gönüldeki gam keder.
Niyet halis olunca emekler olmaz heder.
Biraz daha sabreyle bak neler göreceksin,
Yaratan ihmal etmez, yalınız imhâl eder.
*Gönül Söyler Dil Susar, Abdullah GÜLCEMAL, 1986, s.112.
Benim beyitlerimi sağlığımda kitap haline getirmeyin.
Vefatımdan sonra şayet kitap olarak neşrederseniz hiçbir ücret almayın.
Ücret almanız gerekirse, aldıklarınızı İmam Hatip Okulları, Kur'an Kursları gibi hayır müesseselerine verin.
Mahmut Toptaş Hoca anlatıyor:
Hacı Veyiszâde merhum, Konya İmam Hatib Okulunda öğretmenlik yaptığı yıllarda, ders yılı sonunda yapılan sözlü imtihanlarında öğrenciye soracağını sorar, sonra da, eğer öğrenci azıcık zorlanacak olursa:
-Şöyle şöyle değil miydi oğlum? diyerek kendi sorduğu sorunun cevabını öğrenciye tekrar ettirirmiş.
Öğrenciyi sınıfta bırakmamak için elinden gelen bütün gayreti sarf edermiş.
Ladikli Ahmet Ağa askerlik hatıralarını anlatırken şöyle diyor:
Seferberlikte değil insanlar, hayvanlar bile açtı.
Kazanın içerisinde koskoca bir kemik kaynardı.
Ebû Mûsa Câbir bin Hayyân (Doğum:721, Tus, İran, Horasan - Ölüm: 815, Küfe, Irak)
Abbâsîler zamanında yaşamış ve İslâmiyet'te fen bilimlerinin temelini atmış olan Farsî çok yönlü bir fen alimidir.
Simyacı, kimyacı ve eczacı; fizikçi, astronom ve astrolog; tıp ve fizik tedavi uzmanı; mühendis, coğrafyacı, filozof ve sûfi.
Yaşar Gökçek Hoca anlatıyor:
Okula da, câmiye de, hep faytonla gelir giderdi rahmetli.
Faytoncular dizilirler, kavga ederlerdi birbirleriyle; Sen götürecen, ben götürecem diye...
Sonra da Hoca Efendi kavga ederdi onlarla:
-Hanginiz daha pahalıya götürürse onunla gideceğim!.. diyerekten.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ﴿1﴾يَا اللَّهُ يَا اَللَّهُ يَا اَللَّهُ يَا اَللَّهُ يَا اَللَّهُ يَا اَللَّهُ يَا اَللَّهُ ﴿2﴾يَا رَحْمٰنُ يَا رَحْمٰنُ يَا رَحْمٰنُ يَا رَحْمٰنُ يَا رَحْمٰنُ يَا رَحْمٰنُ يَا رَحْمٰنُ ﴿3﴾يَا رَحِيمُ يَا رَحِيمُ يَا رَحِيمُ يَا رَحِيمُ يَا رَحِيمُ يَا رَحِيمُ يَا رَحِيمُ ﴿4﴾يَا حَنَّانُ يَا حَنَّانُ يَا حَنَّانُ يَا حَنَّانُ يَا حَنَّانُ يَا حَنَّانُ يَا حَنَّانُ ﴿5﴾يَا مَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا مَنَّانُ ﴿6﴾يا دَيَّانُ يَا دَيَّانُ يَا دَيَّانُ یا دَيَّانُ يَا دَيَّانُ يَا دَيَّانُ يَا دَيَّانُ ﴿7﴾يَا سُبْحَانُ يَا سُبْحَانُ يَا سُبْحَانُ يَا سُبْحَانُ يَا سُبْحَانُ يَا سُبْحَانُ ﴿8﴾7
Hakk'ın naz makamında öyle kulları var ki:
Daim Hakk'la beraber, halk içinde gizlenir.
Müstecâb duaların yüzü suyu hürmeti
Katledilen bir Nesil, yeniden filizlenir.
*Gönül Söyler Dil Susar, Abdullah GÜLCEMAL, 1986, s.118.
Rasûlüllâh (Sallallâhü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğu rivâyet olunmuştur:
Her kime bir şey zor gelirse; bana çokça salât okusun, şüphesiz o (salâtlar) düğümleri çözer ve sıkıntıları açar.
Hoca'nın talebelerinden Talip Arışahin anlatıyor:
Başka insandı Hoca.
Eşi menendi az bulunur bir kâmil insandı.
Bir gün bir arkadaşa kızmıştı derste.
Dersi kaynatmaya çalışan haylaz bir arkadaşa:
-Baban neliklerle okutuyor seni biliyon mu dussuz? diye çıkışmıştı.
Nitekim bir gün müftülükte birlikte oturuyorduk.
Orta yaşlı bir adam içeri girdi.
Müftü Efendi'ye dönerek;
-Efendim bir ay önce Kars'tan gelmiştim.
Fakat iş bulamadım.
Beş parasız kaldım.
Memleketime döneceğim ama bilet almaya param kalmadı.
Otobüs kalkmak üzere, ne olur bir bilet parası veriniz, diyerek yalvardı.
Ebu el-Abbas Ahmed bin Muhammed bin Kesir el-Fergânî (805-870), Müslüman Türk Astronomdur.
9. yüzyıl'da yetişmiş en meşhur astronomlardan biridir.
Ay'daki "Alfraganus" kraterinin ismi O'na ithafen verilmiştir.
İlim tahsilini zamanın kültür merkezi olan Fergana'da yaptı.
Sonra, Bağdat'a gitti.
Kısa sürede kendisini tanıtan Fergânî, astronomi ve matematik alanında kendisini kabul ettirdi.
Abbasi halifeleri Me'mun, Mu'tasım, el-Vâsık ve el-Mütevekkil devirlerinde mühim ilmi araştırmalar yaptı ve birçok eser yazdı.
Halife Mütevekkil, konusunda söz sahibi olan Fergânî'yi 861 yılında Nil kıyısındaki ölçümleri yapabilmek için, Ravda adasında bulunan nilometrenin inşasını yönetmesi ve yapılan ölçüm işlerine nezaret etmesi için Mısır'a gönderdi.
Zerre kadar aklı olan
Kurulan Eflâka bakar
Bu mülkün sahibi vardır
Vakti gelince yıkar
Hacı Veyiszâde'nin fizik kurallarını alt-üst eden, fiziği metafiziğe çeken halleri pek çoktu.
Bir gün bir câmideydiler.
Akşam namazı.
Hadimli Kokuculardan biri o gün hiç iş yapamamıştı.
Konya'nın kenar mahallerinden birinde oturan fakirin cebinde o gün için beş kuruş parası da yoktu.
Günlük nevâleyi kotaramamıştı.
Kara kara düşünüp duruyordu.
Kimisi üç telli saz,
Kimisi cümbüş çalar...
Kimi Ud, kimi Keman
Kimi Kanun tırmalar.
*Gönül Söyler Dil Susar, Abdullah GÜLCEMAL, 1986.
Seyyid Abdülhakim Hüseynî (1902-1972) Hazretleri şöyle buyurmuşlardır:
Evliya yetiştirme mektepleri olan tarikatlar, artık iman kurtarma mektepleri haline geldi.
Eskiden insanlar yıllarca gezer kendilerine şeyh ararlardı.
Şimdi ise şeyhler kapı kapı dolaşıp Müslümanları imanlarının kurtulması için çağırıyor ve topluyorlar.
Şah-ı Hazne (Ahmed-el Haznevî Kuddise Sirruhû) Ümmet-i Muhammed'in imanını kurtarmaya çalıştı.
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu üyesi Mustafa Ateş* anlatıyor:
Biz Piri Paşa Camii'ndeki grubun içindeydik.
Çoktuk, kırk kişi filan vardık bu grupta.
Bu kadar talebenin büyük bir kısmının bütün ihtiyaçlarını Hacı Veyiszâde Hoca Efendi karşılardı.
Hoca Efendi bu talebelere baktığı gibi, dışardan da kolladığı bir sürü fakir fukara vardı.
Eğer o tarihlerde Hoca Efendi bizleri kollamasaydı, ben de dahil bir çok kimse, biz, okuyamazdık.
Bîrûnî (4 Eylül 973 Kat - 13 Aralık 1048 Gazne), İslam'ın Altın Çağı'ndaki çalışmaları ile bilinen hezârfen.
Tam adı Ebu Reyhan Muhammed bin Ahmed el-Bîrûnî'dir.(ابو الريحان محمد بن احمد البيروني).
Batı dillerinde adı Alberuni veya Aliboron olarak geçer.
Astronomi, matematik, doğa bilimleri, astronomi, coğrafya ve tarih alanındaki çalışmalarıyla tanınır.
Bir gün ziyaretlerine gitmiştim.
Kütüphanelerinden bir kitap çekip, bir yerini açıp bana verdiler ve;
"Buyurun, okuyun!" buyurdular.
Arapça idi.
Okumaya çalıştım.
Yanlış okuyunca düzeltirlerdi.
Bir daha okuttular ve gene yanlışlarımı düzelttiler.
Ettiğimiz üç beş kelâm.
Rabbim; senin rızan için.
Altta kağıt, üstte kalem
Rabbim; Senin rızan için...
Hacı Veyiszâde merhumun Konya İmam Hatib Okulu'ndan öğrencisi Eminönü Müftüsü Mehmet Doğru Hoca, Nuruosmaniye Camii Hünkâr Kasrı'nda anlatıyor:
Hoca Efendi'nin bayrak törenlerinde yaptığı duası da meşhurdu.
Okulun, yaz tatilinden sonraki açılış günü yapılan bayrak törenine Konya Valisi Cemil Keleşoğlu da katılırdı.
İstiklal Marşı söylendikten sonra Hoca Efendi uzunca bir dua eder, vali başta hepimiz âmin der, ondan sonra derse girerdik.
Toplantıya gideceğim.
Baktım geç kalma ihtimalim var, bindim bir taksiye, muhabbetçi bir arkadaş.
O anlatıyor ben dinliyorum.
Tam işyerinin önüne geldik.
Ankara'da Bakanlıklar.
Diyelim ki, taksi parası 9.75 TL tuttu, ben 10 TL uzattım.
Hani hepimizin yaşadığı sahne vardır ya, taksici üstünü arıyormuş gibi yapar, siz de para üstünü alabilmek için bir ayak dışarıda, inmemek için debelenirsiniz.
Tam o sahne olacak.
Şoför, para üstü var mı diye aranmaya başladı.
- Üstü kalsın kardeşim" dedim. Döndü bana doğru:
- Vaktin var mı ağabey? dedi.
- Evet, dedim (tek ayağım hala dışarıda).
Abidler vatanı Konya
Gafil eder bizi dünya
Hevâ-yı nefsine uyma
Ol kapuyu açan bilir
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu üyesi Mustafa Ateş* anlatıyor:
Benim hafızlığım filan da vardı.
Derslerime de iyi çalışırdım hani.
Pek severdi Hoca Efendi böylesi durumları.
Meselâ derste bir âyet filân sorunca, biz hemen aşağısını, devamını okuyuverince:
Ey Kardeşim, intikamın
Alacağız, İnşâallah
Arslanı çakal üstüne
Salacağız, İnşâallah.
Abdülfettah Çavuş, Konya’da doğdu.
Mustafa adında bir zatın oğludur.
Konya Hoşhan Mahallesi halkından olan Abdülfettah Çavuş’un adı ve şöhreti bir vakfiyede:
“Konya Hoşhavan Mahallesi’nden Sahibü’l-Hayrat, ve’l-Hasenât….
Yeniçeri çavuşlarından Fahrü’I-Asâkir ve’l-Cüyûş, el-Hac Abdülfettah Çavuş ibnü’ l-Hac Mustafa” şeklinde geçer.
Babasının adının Mustafa olduğunu da bu kayıttan öğreniyoruz.
Hacı Veyiszâde Dâr-i Bekâ edince hatırası bulunan Konyalılardan biri onu anlatıyordu, Aziziye Çarşısı'nda bir dükkânda:
-Kendilerini yedi yaşımdan beri tanırdım.
Hiç bir gün aşık yüzle gördüğümü hatırlamıyorum.
Ne nurlu bir yüzü vardı...
Her karşılışmamızda, o ipek gibi ellerine sarılır, öper, hayır duasını alırdım.
Orta yaş şaşkınlığında, deli devre hovardalık ettiğim günlerde karşılaştığımız vakit:
Yan gayışlarını gırdın mı gine? diye takılır, dua ederdi.
İkinci derecenin üstünde denklemlerin çözümünü tam bir hassasiyetle gerçekleştiren Ebu Kâmil Şücâ.
Asıl ismi, Şüca bin Eslem bin Muhammed el-Hasib el-Mısri olup künyesi Ebu Kamil’dir.
Matematikçiler arasında İbni Eslem el-Hasib (hesap, matematik alimi) adıyla meşhur oldu.
Doğum ve vefat tarihleri net olarak bilinmemekle beraber, kaynaklarda H.236-339 / M.850-950 seneleri arasında yaşadığı ifade edilmektedir.
Aslen Mısırlı olmasından dolayı el-Mısri diye de anılmaktadır.
M.868-884 yıllarında Kahire'de yaşadığı ve gemi inşaat mühendisi veya yapımcısı olarak, bir kısmında ise bazı valilerin yanında muhasip olarak çalıştığı söylenmektedir.
Ahmet Mekkî Efendi, çok cömert idi.
Gece-gündüz kapısı sevenlerine, gelenlerine açıktı.
Misafirlerine karşı her zaman ikram edilecek bir şeyler de bulurdu.
Kendisi de çağırılan, davet edilen yere gider ve gittiği yerlerde büyüklerin hallerinden, yaşayışlarından bahsederdi.
Müftülük yaptığı zamanlarda din görevlilerine daima şefkatli davranır, hal ve hatırlarını sorup gönüllerini alırdı.
Maddi durumu iyi olmayanlara elinden geldiği kadar yardımcı olurdu.
Bu sebeple emrinde çalışanlar onu bir müftü olarak değil, şefkatli bir baba gibi görürlerdi.
Konya İmam Hatib Okulu'nun açıldığı yıllarda Öğretmen bulmakta güçlük çekiliyordu.
Sadece Konya'da değil her tarafta öğretmen açığı vardı.
Konya'nın ve Konya İmam Hatib Okulu'nun her şeyi olan Hacı Veyiszâde, bu açığı kapatmak için, nerde bir ehil adam görse, onu göreve çağırıyordu.
İşte o günlerde, bir öğle vakti, Hoca, faytonla, İmam Hatib Okulu'ndan Aziziye Câmiine geliyordu.
Yaz sonlarıydı, hava güzeldi, faytonun gölgeliği arkaya atılmıştı.
Hacı Veyiszâde, her zaman olduğu gibi, faytonun üstünde de, sağına soluna, etraftaki herkese selâm veriyordu.
Etraftaki insanlar da Hoca'nın selâmını almak için can atıyorlardı, eğer bir yerlerde oturuyorlarsa ayağa fırlıyorlar ve saygı duruşuna geçiyorlardı.
Adalet de ÖMER'den, sıdk da EBUBEKİR'den
Örnek alan Gönüller, gafil olmaz zikir'den...
ALİ ilmin kapısı, OSMAN hayâ timsâli,
NUR DEVRİ'nin bir daha gelmez eşi, emsâli.
*Gönül Söyler Dil Susar, Abdullah GÜLCEMAL, 1986, s.119.
Nergisler tomurcuk laleler açar
Müşâhede ettim ol bizden kaçar
Melekler ol yolda reyhanlar saçar
Dağların mecnunu oldu bu Ahmet
Yaşar Gökçek Hoca'ya:
İstanbul, Küçükyalı'daki evinde, Seyyid Hüsâmeddin Aydın'la beraber:
-Hocam, Hacı Veyiszâde merhumu ilk defa nerede, nasıl tanıdınız?
Sizin bu konuda çok ilginç hatıralarınız vardır.
Anlatır mısınız, lütfen? diye sordum.
Babalarınızı terk etmeyin.
Kim babasını terk ederse; o kâfirdir.
Hadis-i Şerif
Sahîh-i Buhârî, Hadis No: 6768
Müttefegun Aleyh
Her murat senden alınır
Hakikat sende bulunur
Has kullara emrolunur
Beratların alsın diye
Talib Arışahin anlatıyor:
Bahçede beden eğitimi dersi var.
Arkadaşlar top oynuyor.
Görültü patırtı heyecan zirvede.
Matematikçi Remziye Hanım, öğretmenler odasının penceresinden maçı seyrediyor.
Hoca Efendi de vardı yanına.
Kadın Hocalarla filân çok ilgilenirdi rahmetli.
Kızım der, evlâdım der, gönüllerine bir şeyler serperdi her vesileyle.
Bu asrın hızı ile, çark edene ne mutlu
Evet, Hakk'ı Bâtıl'ı fark edene ne mutlu.
Gece derin uykudan uyanıp Allah için
Sımsıcak yatağını, terk edene ne mutlu.
*Gönül Söyler Dil Susar, Abdullah GÜLCEMAL, 1986, s.118.
Geçmeyin mülkümden, mülk benim dirdin
Türlü mallarını ellere virdin
İki arşın astar içine girdin
Vazgeç gönül vazgeç çareni ara
Çalış Hak yolunda bir işe yara
Yaşar Gökçek Hoca anlatıyor:
Bir gün Konya'da marangozlar çarşısında bir yangın çıktı.
Öyle bir şey ki...
Her taraf talaş, her taraf kereste dolu.
Konya için büyük tehlike bu yangın.
Daha o zamanlar doğru dürüst itfaiye filân da yok.
Hakka senin özün doğru
Gezersin Niğde'yi, Bor'u
Bir de gelsen bize doğru
Gel gör ne viraneler var.
