Aziz Mahmud Hüdai Türbesi, Üsküdar, İstanbul
İstanbul ili Üsküdar ilçesi Gülfem Hatun Mahallesi, Mektep Sokak, Aziz Mahmut Hüdai Camisi’nin avlusunda bulunan bu türbenin yapım tarihi kesin olmamakla beraber XVII. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.
Aziz Mahmud Hüdai Anadolu velilerinden olup, Celveti Tarikatının piridir. Şereflikoçhisar’da 1541 yılında doğmuş, çocukluğu orada geçmiş ve ilköğreniminden sonra İstanbul’a gelerek Ayasofya Medresesi’nde öğrenim görmüştür. Hocası Nazırzade Ramazan Efendi ondaki kabiliyeti görerek yanına yardımcı almıştır. Bu arada Halveti şeyhlerinden Muslihüddin Efendi’den tasavvuf dersleri almıştır. Nazırzade Muslihuddin Efendi Edirne’de Sultan Selim Medresesine atanınca Hüdai Efendiyi de beraberinde götürmüştür. Nazırzade Ramazan Efendi Şam ve Mısır’a giderken Hüdai Efendi’yi de beraberinde götürmüştür. Orada Halvetiye Şeyhi Kerimüddin Efendi’den Usul-i Esma dersi görerek tasavvuf yolunda ilerlemiştir. Bundan sonra hocasının Bursa kadılığına tayin edilmesi üzerine O da Bursa’ya gelmiş, Ferhadiye Medresesi’nde müderrislik yapmıştır. Nazırzade Ramazan Efendi’nin 1576’da ölümü üzerine de Onun yerine Bursa Kadısı olmuştur.
Aziz Hüdai Efendi, bir gece rüyasında cennetlik sandığı birçok kişiyi cehennemde, cehennemlik sandığı birçok kişiyi de cennette görür. Bunun üzerine uyanır uyanmaz Üftade Hazretlerine giderek kendini Ona teslim eder. Malını mülkünü, her şeyini Bursa’da fakirlere dağıtır, Üftade Efendi tarafından özel olarak kesilmiş bir kestane sopası üzerine ciğerler asarak ciğer satar. Bu olay tarikata girecek makam sahibi kişilere benliklerini eritmek için uygulanan bir usuldür. Böylece Hak yoluna girer ve Üftade Efendi Hazretlerinin en iyi öğrencilerinden olur. Bir süre sonrada Üftade Hazretleri Onun kemale erdiğini görür ve İstanbul’a gönderir.
İstanbul’da Sultan I. Ahmet (1603–1617) zamanında Üsküdar’da kurduğu dergâhında öğrenciler yetiştirir. Küçük Ayasofya ve Fatih Camilerinde tefsir, hadis ve fıkıh dersleri vermiştir. Otuza yakın Arapça ve Türkçe kitabı bulunmaktadır. Bugün bu yazma kitaplar Üsküdar Hacı Selim Ağa Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Aziz Mahmud Hüdai Efendi İstanbul’da 1628 yılında ölmüştür.
Aziz Mahmud Hüdai’nin Türbesi kuzey-güney yönünde peş peşe sıralanmış bölümler halindedir. Giriş bölümü, türbedar odası ve üzeri piramit biçimli asıl türbe kısmından meydana gelmiştir. Türbe girişi üzerinde talik yazılı kitabesi bulunmaktadır. Bu kitabenin mealen anlamı şöyledir:
“Bu meşet Allah yolundakilerin cesetlerinin, ruhlarının toplandığı yerdir. Azizim; buraya edeple gir. Burası Hüdai’nin pâk türbesidir. Ey gönül; eğer ilâhi zevki tahsil edeyim dersen böyle yap. Hüdai’nin kapısından giren elbet nasibini alacaktır.”
Bu kitabenin üzerinde de Hattat İzzet Efendi’nin talik yazılı “Destur yâ Hazreti pir” levhası asılıdır.
Türbe sofasının sol tarafında bir kerevet, üzerinde divit ve hokka bulunan bir rahle, sağ tarafta yukarıda adı geçen sebil ve kuyusu vardır. Zarif bir bileziği olan kuyunun, çıkrığı ve bakır kovası mevcuttur. Burada ayrıca büyük bir saat ve onun yanında, içinde iki sandık dolusu hüccet ve raşar dolusu muhasebe defterleri bulunan küçük bir oda vardır. Ahşap beşik tavanını bir Venedik avizesi süslemektedir. Kuyu hakkında birçok söylence vardır. Tatlı olmayan bir suyu bulunan kuyunun mukaddesliğine inanıldığı gibi, Zemzem Suyu'nun bir kolu olduğu da iddia edilmiştir.
Türbede Aziz Mahmud Hüdai Hazretlerinin yanı sıra oğulları Evliya Mehmet Muhtar Efendi (1595), Mustafa Ebrar Efendi (1595), Ali Murtaza Efendi (1601), Abdülvahit Efendi (1611), Ahmet Sıdık Efendi (1624), kızları Ayşe Hanım (1600), Fatma Zehra Hanım (1624), Zeynep Hanım (1642) ve torunu Fatma Zehra Hanım (1642) olmak üzere on bir sanduka bulunmaktadır.
Türbe İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, ziyarete açıktır.
- Türbeleriylede Dışlanan Üç Osmanlı Sultanı
- Abdurrahman Nafiz Paşa Türbesi, Zeytinburnu
- Abdurrahman Paşa Türbesi, Eyüp
- Abdülgani Efendi Türbesi, Eyüp
- Adile Sultan Türbesi, Eyüp
- Ahmet Cevat Paşa Türbesi, Fatih
- Ali Rıza Efendi Türbesi, Üsküdar
- Âşık Paşazade Türbesi, Fatih
- Ayas Paşa Türbesi, Eyüp
- Aynü'l-Hayat Hanım Türbesi, Eminönü
- Ayşe Hanım Sultan Türbesi, Üsküdar
- Aziz Mahmud Hüdai Türbesi, Üsküdar
- Baba Cafer Türbesi, Eminönü
- Balâ Süleyman Ağa Türbesi, Fatih
- Barbaros Hayrettin Türbesi, Beşiktaş
- Bayram Paşa Türbesi, Fatih
- Benlizade Ahmet Raşit Efendi Türbesi, Fatih
- Bosnalı İbrahim Paşa Türbesi, Eminönü
- Bulak Mustafa Paşa Türbesi, Eyüp
- Cedid Havatin Türbesi
- Cennet Efendi Türbesi, Üsküdar
- Cerrah Mehmet Paşa Türbesi, Fatih
- Davud Paşa Türbesi, Fatih
- Defterdar Mahmud Çelebi Türbesi, Eyüp
- Destari Mustafa Paşa Türbesi, Eminönü
- Doğancı Hacı Ahmet Paşa Türbesi, Üsküdar
- Ebu Eyyub El Ensari Türbesi, Eyüp
- Ebu Şeybetü'l Hudri Türbesi, Fatih
- Ekmekçizade Ahmet Paşa Türbesi, Eminönü
- Fatih Sultan Mehmet (Sultan II. Mehmet) Türbesi
- Fatma Hanım Sultan Türbesi, Üsküdar
- Fatma Sultan Türbesi, Eminönü
- Fenayi Ali Efendi Türbesi, Üsküdar
- Ferhad Paşa Türbesi, Eyüp
- Gazanfer Ağa Türbesi, Fatih
- Gazi Osman Paşa Türbesi, Fatih
- Gülbahar Hatun Türbesi, Fatih
- Gülüştü Münire Valide Sultan Türbesi, Fatih
- Gülfem Hatun Türbesi, Üsküdar
- Gülnuş Sultan (Emetullah Sultan) Türbesi, Üsküdar
- Güzelce Ali Paşa Türbesi, Beşiktaş
- Habeşi Mehmet Ağa Türbesi, Fatih
- Hacı Beşir Ağa Türbesi, Eyüp
- Hafsa Valide Sultan Türbesi, Fatih
- Halet (Kudretullah) Efendi Türbesi, Beyoğlu
- Halil Paşa Türbesi, Üsküdar
- Halil Paşazade Mahmud Türbesi, Üsküdar
- Hamdullahü'l (Ahmedü'l) Ensari Türbesi, Fatih
- Hançerli Sultan Türbesi, Eyüp
- Hatice Sultan Türbesi
- Hatice Turhan Sultan Türbesi
- Havatin Türbesi, Eminönü
- Hekimoğlu Ali Paşa Türbesi, Fatih
- Hubbi Hatun Türbesi, Eyüp
- Hürrem Sultan Türbesi
- Hüsrev Mehmed Paşa Türbesi, Eyüp
- Hüsrev Paşa Türbesi, Fatih
- İskender Paşa Türbesi, Beykoz
- Kanuni Sultan Süleyman Türbesi
- Kaptan-ı Derya Hasan Hüsnü Paşa Türbesi, Eyüp
- Karaca Ahmet Türbesi, Üsküdar
- Keçecizade Fuad Paşa Türbesi, Eminönü
- Kesikbaş Hüseyin Ağa Türbesi, Eminönü
- Kılıç Ali Paşa Türbesi, Beyoğlu
- Koca Ragıp Mehmet Paşa Türbesi, Eminönü
- Koca Sinan Paşa Türbesi, Eminönü
- Köprülü Mehmed Paşa Türbesi, Eminönü
- Kuyucu Murat Paşa Türbesi, Eminönü
- Lala Mustafa Paşa Türbesi, Eyüp
- Lohusa Sultan (Rahime Kadın) Türbesi, Beyoğlu
- Lütfi Bey Türbesi, Üsküdar
- Mahmud Nedim Paşa Türbesi, Eminönü
- Mahmud Paşa Türbesi, Eminönü
- Mehmed Vusuli Efendi Türbesi, Eyüp
- Merkez Efendi Türbesi, Zeytinburnu
- Mihrimah Sultan Cami Türbeleri, Üsküdar
- Mihrişah Valide Sultan Türbesi, Eyüp
- Mimar Sinan Türbesi, Eminönü
- Mirimiran Mehmed Ağa Türbesi, Eyüp
- Muhammedü'l Ensari Türbesi, Eyüp
- Mustafa Ağa Türbesi, Eyüp
- Mustafa Rakım Efendi Türbesi, Fatih
- Mustafa Reşit Paşa Türbesi, Eminönü
- Nakkaş Hasan Paşa Türbesi, Eyüp
- Nakşıdil Valide Sultan Türbesi, Fatih
- Nişancı Feridun Ahmed Paşa Türbesi, Eyüp
- Nişancı Hamza Paşa ve At Mezarı Türbesi, Üsküdar
- Nişancı Mehmet Paşa Türbesi, Fatih
- Nureddin Cerrahi Türbesi, Fatih
- Nuruosmaniye (Şehsuvar Sultan) Türbesi, Eminönü
- Oğlanlar (Olanlar) Türbesi, Fatih
- Pertevniyal Valide Sultan Türbesi, Fatih
- Pertev Paşa Türbesi, Eyüp
- Pir Ahmed Edirnevi Türbesi, Eyüp
- Piyale Paşa Türbesi, Beyoğlu
- Prens Sabahattin (Halil Rıfat Paşa) Türbesi, Eyüp
- Ramazan Efendi Türbesi, Fatih
- Rum Mehmet Paşa Türbesi, Üsküdar
- Safiye Sultan (Rahime Hatun) Türbesi, Fatih
- Sancaktar Hayreddin Paşa Türbesi, Fatih
- Selçuk Sultan Türbesi, Eminönü
- Siyavuş Paşa Türbesi, Eyüp
- Sokullu Mehmet Paşa Türbesi, Eyüp
- Sultan I.Abdülhamid Türbesi
- Sultan I. Ahmet Türbesi
- Sultan II.Beyazıt Türbesi
- Sultan II. Mahmud Türbesi
- Sultan II. Selim Türbesi
- Sultan III. Mehmet Türbesi
- Sultan III. Mustafa ve Sultan III. Selim Türbesi
- Sultan III. Murat Türbesi
- Sultan Abdülmecid Türbesi, Fatih
- Sultan İbrahim ve Sultan I. Mustafa Türbesi
- Sultan Mehmed Reşat Türbesi, Eyüp
- Sümbül Efendi Türbesi, Fatih
- Şah Sultan Türbesi, Eyüp
- Şair Şem'i Şem'ullah Efendi Türbesi, Üsküdar
- Şehzadeler Türbesi, Fatih
- Şehzadeler ve Kadınlar Türbesi, Beşiktaş
- Şehzade Mahmut Türbesi
- Şehzade Mehmet Türbesi
- Şemsi Ahmet Paşa Türbesi, Üsküdar
- Şeyh Emir Ahmet Buhari Türbesi, Fatih
- Şeyh Galip Türbesi, Beyoğlu
- Şeyh Vefa Türbesi, Eminönü
- Şeyh Velayet Türbesi, Fatih
- Şeyh Yahya Efendi Türbesi, Beşiktaş
- Şeyh Zafir Türbesi, Beşiktaş
- Türabi Baba Türbesi, Beyoğlu
- Üryanizade Ahmet Esat Efendi Türbesi, Eyüp
- Üsküdar Mevlevihane Türbesi, Üsküdar
- Ya Vedud Sultan Türbesi, Eyüp
- Yavuz Sultan Selim Türbesi
- Yenikapı Mevlevihane Türbesi, Zeytinburnu
- Yuşa Türbesi, Beykoz
- Zal Mahmut Paşa-Şah Sultan Türbesi, Eyüp
- Zeynep Kâmil Türbesi, Üsküdar
|
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder